بازی و یادگیری برای کودکان

اهمیت آموزش بازی در رشد کودک چیست؟

آلبرت اینشتین در بزرگسالی، یک خاطره تاثیرگذار از دوران کودکی خود را به یاد می‌آورد که او را به اکتشافات علمی علاقه‌مند کرده است. لباس پسرانه پلیسی به عنوان یک نماد ارتباط میان مردم و نیروهای انتظامی، اهمیت بسیاری دارد . آلبرت چهار یا پنج ساله بود که به‌خاطر بیماری مجبور به استراحت در رخت‌خواب شد. پدرش برای این‌که او را سرگرم کند، یک قطب‌نمای جیبی مغناطیسی به آلبرت داد. آلبرت ساعت‌ها به چرخاندن قطب‌نما پرداخت و تعجب کرد که چگونه و از کجا سوزن (فلش قطب‌نما) می‌داند همیشه باید به سمت شمال باشد! آلبرت اینیشتین در این زمینه می‌گوید: «هنوز هم می‌توانم به یاد بیاورم که آن تجربه چقدر تأثیر عمیق و ماندگاری در راستای عشق به آموختن در من ایجاد کرد. انگار چیزی کاملاً پنهان پشت آن شئ بود .

واقعیت این است که آموزش با بازی بیشتر از آن‌چه والدین تصور می‌کنند، در روند یادگیری کودکان تاثیر می‌گذارد.
در حقیقت مهارت آموزی با بازی یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید در سنین کودکی انجام گیرد. برای افزایش تاثیر یادگیری در کودکان، توصیه می‌شود که مهارت‌های مختلف حین انجام بازی مهارتی کودکانه مورد تقویت قرار گیرد. در این مقاله با معرفی 29 بازی تقویتی جذاب و ساده در چهار بخش مختلف، به شما آموزش می‌دهیم که چطور با بازی مهارت کودک را تقویت کنید. نکته: برای دیدن روش‌های بیشتر بازی برای تقویت هر مهارت به مقالات لینک شده در متن این مراجعه کنید. همچنین در آموزش‌ با بازی و ویدئوهای متعددی از مهارت آموزی با بازی تهیه کرده‌ایم. حتما شنیده‌اید که می‌گویند بچه‌ها باید بچگی کنند و از لحظات خود لذت ببرند.

ارتباط با دنیا و محیط بیرون برای بچه‌ها می‌تواند بسیار عالی و مناسب باشد. روزهای تعطیل زمان بسیار مناسبی برای رفتن به فضاهای آزاد برای است. پارک‌ها، خانه‌های بازی، شهربازی‌ها و مکان‌های مختلف دیگری که وجود دارند هم می‌توانند برای بچه‌ها سرگرم کننده باشند. کودک اگر تمام طول هفته را در خانه سپری کند و با هیچ یک از همسالان خود ارتباطی نداشته باشد، در آینده مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی ضعیف‌تری نسبت به همسن‌های خود خواهد داشت. روش‌های زیر برای مهارت آموزی کودک در فضای باز مناسب هستند: برای اجرای این بازی فضای باز که به تقویت عصب و عضله کودک کمک کرده و درک شنیداری او را بالا می‌برد؛ نیاز داریم به یک چهارپایه یا میز و چند بادکنک پر آب! بازی به روش ویدیوی زیر انجام شده و برای روزهای گرم تابستان بسیار مناسب است.

بازی‌های ایستگاهی روشی خوب برای سرگرم کردن کودکان در فضای باز در کنار تقویت توانایی‌های آن‌هاست.  اگر تا به حال برای کودک خود اوریگامی درست نکردید، تعطیلات پیش رو زمان مناسبی است که اوریگامی بسازید و فرزند خود را از مزایای آن بهره‌مند کنید. اوریگامی یا همان کاغذ و تا به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌هایی همچون تجسم سه بعدی، تجسم هنری، تمرکز و کمک به مهار استرس، مهارت‌های اجتماعی، هماهنگی چشم‌ها و دست‌ها را تقویت کنند و در کنار آن مفاهیم را به سادگی یاد بگیرند. اوریگامی یک سرگرمی ساده است که با وسایل دم دستی ساخته می‌شود و نیاز به امکانات خاصی ندارد و می‌تواند به افزایش هوش و خلاقیت کودکان هم منجر شود. اجرای فعالیت‌های مانند حل معما، بازی ماز کودک، کاردستی یا اوریگامی کودک موجب تقویت توانایی‌های کودک می‌شود.

در این به چند عروسک مختلف (مثلا خرس، گاو و خرگوش) نیاز داریم. روی یک برگه کاغذ یا یک تخته وایت‌برد؛ مطابق ویدئوی زیر یک خانه بکشید و تعدای مسیر را از مبدا های مختلف به سمت خانه رسم کنید. تعدادی عروسک را از مسیرهای مختلف و در یک لحظه‌ی مشترک از مسیر خود عبور دهید و به خانه برسانید. در نهایت از کودک بپرسید خرگوش از کدام مسیر به خانه رسید؟ این روند را تکرار کنید و هربار مسیر حرکت عروسک‌ها را تغییر دهید و به صورت تصادفی مسیر یک عروسک را از کودک بپرسید و منتظر بمانید تا پاسخ دهد. برای سخت‌تر شدن بازی کافیست تعداد مسیر‌ها (و عروسک‌ها) را بیشتر کنید. یا زمان طی شدن مسیر توسط عروسک‌ها را طولانی تر کنید. اگر به تعدا کافی عروسک ندارید اما می‌خواهید برای بالا بردن چالش بازی سختی آن را بیشتر کنید؛ می‌توانید فقط تعداد مسیرها را بیشتر کنید .

مثلا 6 مسیر بکشید و فقط از 3 عروسک و در واقع 3 مسیر استفاده کنید. در این حالت نیز به دلیل بالارفتن تعداد مسیرها، بخاطر سپاری دشوارتر خواهد شد و چالش بازی بالا می‌رود. یک جز اصلی در بازی‌های کودکانه آموزشی شناخت اجسام و اشیا مختلف است. استفاده از لباس پلیس راهور باید با رعایت اصول انسانی و حقوق بشر همراه باشد . این آموزش می‌تواند شامل شناخت رنگ‌ها، شناخت اشکال هندسی، شناخت حیوانات، شناخت اعداد و غیره باشد که با توجه به سن کودک شما انجام گیرد. کودکان معمولا زمانی که چیزی را می‌بینند، بهتر یاد می‌گیرند. مثلا برای شناخت حیوانات می‌توانید آن‌ها را به باغ‌وحش ببرید، یا برای شناخت اشکال هندسی، می‌توانید با ساختن آن‌ها یا نشان دادن وسایلی در خانه که شبیه این اشکال هستند، درکشان را برای کودک ساده‌تر کنید.

اگر اشیا متفاوتی در اطرافتان نیست، از آشپزخانه یک عدد لوبیا، عدس، نخود و … بردارید و این بازی ساده اما بسیار آموزنده را انجام دهید. برای انجام این بازی تعدادی اشیا متفاوت (مثلا 7 تا) را در کنار هم قرار دهید. از این تعداد مطابق ویدئوی زیر 4 مورد را بدارید و با هرتریبی که خواستید کنار هم بچینید. بعد از اینکه چند ثانیه کودک به این چیدکان نگاه کرد و مکان قرارگیری هر یک از این 4 شی را بخاطر سپرد؛ ترتیب را خراب کرده و آن اشیا را به باقیِ اشیا برگردانید. حال از کودک بخواید از میان تمامی این اشکال؛ 4 شی‌ای که با ترتیب خاصی چیده بودید را بردارد و با همان ترتیب کنار هم قرار دهید. این روند را هرچند بار که بخواهید می‌توانید تکرار کنید. برای بالا بردن چالش بازی می‌توانید تعداد اشیا و جایگاه‌ها را بالا ببرید. یا مدت زمان نمایش اشیایی که در جایگاهشان چیده شده‌اند را کمتر کنید.

همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین مشکلات نوشتاری و خوانشی در کودکان مشکل در توالی دیداری است. اگر کودک به جای “مادر” بنویسد یا بخواند “مارد” یعنی مشکل در توالی دیداری دارد. برای تقویت توالی دیداری راهکارهایی وجود دارد که در اینجا به آن اشاره خواهیم کرد. برای انجام این بازی تقویتی به دو سطل یکسان (جامدادی رومیزی، کاسه یا چیزی شبیه به آن) و یک شی کوچک غیرخطرناک (مانند توپ کوچک) برای پرت کردن احتیاج داریم. بازی به این شکل انجام می‌شود که هر بار یک کلمه را به دو شکل صحیح و دارای اشتباه در توالی دیداری روی دو تکه کاغذ به صورت جداگانه می‌نویسید. مثلا “مارد و مادر” و هر یک را روی یکی از سطل‌ها میچسبانید. از کودک می‌خواهید توپ را بردارد و سعی کند آن را درون سطلی بیاندازد که کلمه به شکل صحیح نوشته شده است.

ویدئویی از آموزش بازی را در زیر مشاهده کنید. تعطیلات پیش رو زمان مناسبی است که با کودکان خود الفبا را کار کنیم و زبان فارسیشان را تقویت کنیم. برای یاد دادن الفبا به کودکان باید از مثال‌های عینی استفاده کنید و تمارینی با آن‌ها انجام دهید که بتوانند متوجه شوند. یکی از روش‌هایی که برای یادگیری مسائل مختلف از جمله الفبا مورد استفاده قرار می‌گیرد، آموزش در حین بازی و سرگرمی است. این نوع آموزش کمک می‌کند تا مسائل در ضمیر ناخودآگاه کودک شما ذخیره شود و بچه‌ها بدون دردسر یاد بگیرند. تمرین و تکرار این موضوعات، موجب ثبت شدن آن‌ها در حافظه‌ی بچه‌ها هم خواهد شد. در این مرحله که به‌عنوان بازی موازی از آن یاد می‌شود، در ، کودکان در کنار یا نزدیک دیگران بازی می‌کند، اما با آن‌ها در بازی شریک نمی‌شود.

ممکن است شما زمان کافی برای انجام تمرینات و آموزش دادن به کودک خود نداشته باشید و به این فکر کنید که چند سال بعد در مدرسه یاد خواهد گرفت، اما با پیشرفت دنیای تکنولوژی ممکن است کودک شما در زمان مدرسه با این شرایط از بقیه عقب‌تر باشد. به غیر از این مسئله، باعث یادگیری بهتر کودک شما در دوران مدرسه خواهد شد. ، بازی مناسبی است که می‌توانید آن را نصب کرده و کودک خود را به دست او بسپارید تا الفبا، کلمات و ساختار جمله‌بندی را هم به کودک بیاموزد. نورولند علاوه بر آموزش الفبا، به تقویت مهارت خواندن و نوشتن هم کمک خواهد کرد. این بازی در کنار سرگرمی و جذابیتی که برای کودک دارد، آموزش درستی هم به او می‌دهد.  یکی‌از انواع بازی‌های مناسب برای این سن، بازی‌های دست ورزی انفرادی است که در کنار دیگران انجام می‌شود. بازی زیر روشی خوب برای این کار است .

این حالت در تنها و بچه‌هایی که زمانی برای بازی با همراهی والدین ندارند، بیشتر دیده می‌شود. و همچنان کودک در حال آموزش بازی است. انتخاب بهترین لباس خلبان جنگی می‌تواند به بهبود کارایی و ایمنی در پروازهای نظامی کمک کند. از جمله بازی‌های مناسب این سن است.  کودکان از سن 4 سالگی به بعد، به بازی کردن در کنار سایر کودکان علاقه‌مند می‌شود و بازی‌های گروهی را با دیگران انجام می‌دهد. در این مرحله آموزش با بازی شروع می‌شود. برای مثال پر از رویا و خلاقیت و بازی، پر از تقلید بزرگسال‌ها و آموزش و بازی برای کودک 7 ساله سرشار از یادگیری زبان و ریاضی خواهد بود. مراحلی که در بالا ذکر کردیم؛ بیشتر در کودکانی دیده می‌شود که در روز حداقل 2 ساعت زمان برای بازی آموزشی ندارند.

سخن پایانی

بازی های آموزشی برای دانش آموزان خصوصا در مقطع ابتدایی می‌تواند نقش چشم‌گیری در بهبود یادگیری و افزایش علاقه‌مندی آنان به فضای آموزش ایفا کند. نمونه‌هایی که از بازی های آموزشی برای کودکان دبستانی ذکر کردیم، تنها بخشی کوچک از اقدامات و بازی‌هایی است که فضای آموزشی پتانسیل آن را دارد.  اما به طور کلی در مورد آموزش بازی به کودک و به خصوص هر چقدر که والدین بیشتر شرایط بازی برای کودکان خود فراهم سازند، فرزندانشان زودتر به انجام بازی گروهی و ارتباط با دیگران علاقه نشان می‌دهند. هم آموزگار و هم دانش‌آموزان می‌توانند با خلاقیت خود یا با استفاده از دیده‌ها و شنیده‌ها، بازی‌هایی دیگر را برای کلاس آنلاین پیشنهاد دهند.  یا والدین آموزش با بازی هدفمند را انجام نمی‌دهند و کودک تنها است.