خلاصه کتاب آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟ ( نویسنده رضا پورحسین )
خلاصه کتاب آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟ ( نویسنده رضا پورحسین )
کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» اثر رضا پورحسین به تفصیل به نقش حیاتی قصه گویی در رشد و تربیت کودکان می پردازد، و با برجسته سازی مزایای بی شمار این هنر باستانی، آن را جایگزینی ارزشمند برای سرگرمی های دیجیتالی در عصر حاضر معرفی می کند. این اثر والدین و مربیان را با فواید روان شناختی، اجتماعی و هنری قصه آشنا می سازد و راهکارهای عملی برای قصه گویی مؤثر ارائه می دهد.
در دنیای پرشتاب کنونی که رسانه های دیجیتال و تکنولوژی های نوین، بخش عمده ای از اوقات فراغت کودکان را به خود اختصاص داده اند، اهمیت و جایگاه هنر باستانی قصه گویی برای نسل جدید، گاهی اوقات به دست فراموشی سپرده می شود. والدین و مربیان، در مواجهه با جذابیت های بصری و صوتی بی پایان ابزارهای الکترونیکی، ممکن است این پرسش اساسی را مطرح کنند که آیا هنوز هم قصه گویی، آن هم به شیوه سنتی، می تواند نقشی محوری در رشد و پرورش کودکان ایفا کند؟ در پاسخ به این دغدغه ها و برای بازتعریف ارزش بی بدیل قصه گویی، کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» اثر ارزشمند رضا پورحسین، به مثابه راهنمایی جامع و خردمندانه، به میدان آمده است.
این کتاب صرفاً یک توصیه ساده نیست؛ بلکه تحلیلی عمیق و مستند از تأثیرات قصه گویی بر جنبه های مختلف رشد کودک ارائه می دهد. نویسنده، با نگاهی تخصصی و در عین حال قابل فهم برای عموم، فواید قصه گویی را از زوایای روان شناختی، اجتماعی و هنری مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت، به خوانندگان خود، به ویژه والدین جوان و مربیان، این پیام را منتقل می کند که قصه گویی نه تنها یک سرگرمی، بلکه ابزاری قدرتمند برای شکل گیری شخصیت، تقویت مهارت ها و پرورش هوش هیجانی کودکان است. مقاله حاضر، با هدف ارائه خلاصه ای دقیق و کاربردی از این اثر ماندگار، شما را در کشف دوباره قدرت و جادوی قصه گویی همراهی می کند تا با بینشی عمیق تر، این گنجینه قدیمی را در مسیر تربیت فرزندان خود به کار گیرید.
رضا پورحسین: پیشگام در ترویج فرهنگ قصه گویی
رضا پورحسین، نویسنده کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟»، یکی از چهره های شناخته شده و برجسته در حوزه تعلیم و تربیت و روانشناسی کودک در ایران است. تخصص و تجربه او در این زمینه، زمینه ساز نگارش آثاری شده است که همواره به دنبال ارائه راهکارهای عملی و مبتنی بر پژوهش برای والدین و مربیان بوده است. پورحسین با درک عمیق از نیازهای کودکان و چالش های تربیتی در جامعه امروز، اهمیت روش های سنتی و در عین حال اثربخش را در کنار ملاحظات نوین روانشناختی برجسته می سازد.
کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» در میان آثار تربیتی، جایگاهی ویژه دارد. این اثر، نه تنها به دلیل محتوای غنی و تحلیلی اش، بلکه به خاطر رویکرد عملی و کاربردی که در پیش گرفته، مورد استقبال قرار گرفته است. پورحسین در این کتاب، با زبانی ساده و روان، مفاهیم پیچیده روانشناسی رشد را به گونه ای تبیین می کند که برای والدین با سطوح مختلف دانش، قابل درک باشد. اهمیت این کتاب در عصر حاضر، با توجه به گسترش روزافزون رسانه های دیجیتال و چالش هایی که این رسانه ها برای تربیت کودکان ایجاد کرده اند، بیش از پیش نمایان می شود. در زمانی که بسیاری از کودکان ساعت ها با صفحه های نمایشگر سرگرم می شوند، این کتاب به عنوان یک یادآوری قدرتمند عمل می کند که پیوند انسانی و تبادل شفاهی داستان ها، نقشی بی جایگزین در سلامت روان و رشد جامع کودکان دارد.
هدف پورحسین در این اثر، صرفاً هشدار دادن درباره معایب رسانه های جمعی نیست؛ بلکه او به دنبال شناساندن هنر قصه گویی و برجسته سازی فواید بی نظیر آن است. او معتقد است که قصه گویی موثر، نه تنها یک سرگرمی جذاب، بلکه یک تجربه خلاق و شخصی است که بین قصه گو و شنونده، یک جهان مشترک بر پایه کلمه ها و تخیل بنا می کند. این کتاب، با تکیه بر دانش روانشناختی و تربیتی، به والدین و مربیان کمک می کند تا این هنر باستانی را احیا کرده و از پتانسیل های بی کران آن برای تربیت نسلی خلاق، همدل و اندیشمند بهره مند شوند. کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» در واقع، ندایی است برای بازگشت به ریشه ها و قدردانی از میراثی فرهنگی که می تواند پلی محکم بین گذشته و آینده فرزندانمان باشد.
چرا باید برای کودکان قصه بگوییم؟ جادوی کلمات در برابر اغوای دیجیتال
پرسش چرا باید برای کودکان قصه بگوییم؟ در عصر حاضر، بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. از ازل، قصه ها ابزاری قدرتمند برای انتقال فرهنگ، ارزش ها، تاریخ و هویت از نسلی به نسل دیگر بوده اند. قصه های قومی و اسطوره ای، نه تنها بیانگر افکار، احساسات و اعتقادات مردم بودند، بلکه نقش سازمان دهنده و تقویت کننده پیوندهای اجتماعی را نیز ایفا می کردند. این روایت ها، میراثی گران بها بودند که به کودکان کمک می کردند تا جایگاه خود را در خانواده و جامعه بیابند و با ریشه های خود آشنا شوند.
مقایسه قصه گویی با رسانه های نوین: تفاوت های بنیادین
با پیشرفت تکنولوژی و ظهور رسانه های نوین نظیر تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و گوشی های هوشمند، اهمیت قصه گویی به شیوه سنتی تا حد زیادی کم رنگ شده است. بسیاری از والدین ممکن است با خود بیاندیشند که وقتی کودک می تواند ساعت ها با برنامه های جذاب تلویزیونی یا بازی های کامپیوتری سرگرم شود، چه نیازی به قصه گویی ما وجود دارد؟ کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» دقیقاً به این پرسش پاسخ می دهد و با برشمردن تفاوت های بنیادین، مزیت های بی نظیر قصه گویی را برجسته می سازد:
- کنترل و سفارشی سازی: تلویزیون و بازی های کامپیوتری، جریانی کنترل شده از اصوات، تصاویر و داستان ها را پخش می کنند که ما هیچ کنترلی بر محتوای آن نداریم. کودک صرفاً یک گیرنده منفعل است. اما در قصه گویی، والدین می توانند داستان را متناسب با سن، علایق، سطح درک و حتی نیازهای عاطفی خاص کودک خود انتخاب، تنظیم و روایت کنند. این امکان سفارشی سازی، تجربه یادگیری و رشد را به مراتب عمیق تر می سازد.
- تعامل و ارتباط: رسانه های دیجیتال، تعاملی یک طرفه را ارائه می دهند. در حالی که قصه گویی یک فعالیت دوطرفه و تعاملی است. قصه گو و شنونده، در یک فضای مشترک، با هم جهانی از کلمات و تخیل را خلق می کنند. این تعامل، به تقویت پیوند عاطفی بین والدین و فرزند کمک شایانی می کند.
- تخیل و خلاقیت: تصاویر و صداهای آماده در رسانه های دیجیتال، اغلب مجالی برای پرواز تخیل کودک باقی نمی گذارند. کودک نیازی به تصور کردن شخصیت ها، صحنه ها یا جزئیات ندارد؛ همه چیز از پیش برای او ساخته و پرداخته شده است. اما قصه گویی، به کودک این فرصت را می دهد که با شنیدن کلمات، تصاویر ذهنی خود را بسازد و قوه تخیل خود را پرورش دهد. این فرآیند، پایه و اساس خلاقیت و حل مسئله در آینده را بنا می نهد.
- خطرات محتوایی: دیدن فیلم های ترسناک، بازی های کامپیوتری خشن، اخبار وحشتناک (ترور، قتل، حوادث طبیعی) می تواند اثرات منفی جبران ناپذیری بر روان کودک داشته باشد و او را با دنیایی پر از تلاطم و غیرقابل باور مواجه کند. بسیاری از برنامه های تلویزیونی، کودکان را صرفاً سرگرم می کنند، بدون اینکه فایده تربیتی یا رشدی خاصی برای آن ها داشته باشند. قصه گویی به والدین این امکان را می دهد که محتوای سالم، سازنده و متناسب با رشد کودک را ارائه دهند.
هدف اصلی کتاب رضا پورحسین، برشمردن نکات منفی رسانه های جمعی برای کودکان نیست، بلکه شناساندن هنر قصه گویی و فواید بی نظیر آن است. قصه گویی با اثرات مثبتی که بر روی کودک دارد، می تواند جایگزین مناسب و حتی برتری برای این قبیل سرگرمی ها باشد. این هنر باستانی، راه و رسمی درست برای رشد عاطفی، اجتماعی، شناختی و هنری کودکان است و بستری امن و خلاقانه برای پرورش استعدادهای پنهان آن ها فراهم می آورد. به همین دلیل، بازگشت به فرهنگ قصه گویی، نه یک نوستالژی، بلکه یک ضرورت تربیتی در دنیای امروز محسوب می شود.
فواید جامع قصه گویی: دسته بندی سه گانه از دیدگاه کتاب
کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» به شکلی جامع و تحلیلی، فواید قصه گویی را در سه دسته اصلی روان شناختی، اجتماعی و هنری دسته بندی می کند. این رویکرد سه گانه، نشان دهنده ابعاد گسترده و تأثیرات عمیق قصه گویی بر رشد جامع کودک است.
الف) تأثیرات روان شناختی قصه گویی بر کودکان
قصه گویی، فراتر از سرگرمی، ابزاری قدرتمند برای رشد و تعادل روانشناختی کودک است. این تأثیرات شامل ابعاد زیر می شود:
۱. رشد عاطفی و هوش هیجانی
قصه ها بستری امن برای کودکان فراهم می کنند تا با طیف وسیعی از احساسات آشنا شوند و آن ها را درک کنند. قهرمانان داستان ها با موقعیت های مختلفی روبرو می شوند که احساساتی نظیر شادی، غم، ترس، خشم و امید را تجربه می کنند. کودک با همذات پنداری با این شخصیت ها، می آموزد که احساسات طبیعی هستند و چگونه می توان آن ها را شناسایی، نام گذاری و مدیریت کرد. این فرآیند به تقویت همدلی (Empathy) در کودک کمک می کند، زیرا او خود را جای شخصیت ها می گذارد و دنیا را از دریچه نگاه آن ها می بیند. کاهش اضطراب و ترس ها نیز از دیگر مزایای عاطفی است؛ قصه ها می توانند راهکارهایی غیرمستقیم برای مواجهه با مشکلات و غلبه بر ترس ها ارائه دهند.
۲. پرورش تخیل و خلاقیت
برخلاف رسانه های بصری که همه چیز را به تصویر می کشند، قصه گویی از کودک می خواهد که تصاویر ذهنی خود را بسازد. این «خلق جهان مشترک» بین قصه گو و شنونده، نیروی تخیل را به چالش می کشد و آن را پرورش می دهد. کودک با شنیدن توصیفات، شخصیت ها، مکان ها و اتفاقات را در ذهن خود مجسم می کند و این عمل، به تقویت تفکر خلاق و توانایی نوآوری او کمک شایانی می کند. تخیل قوی، اساس حل مسائل پیچیده و تفکر خارج از چارچوب در آینده است.
۳. تأثیرات درمانی قصه گویی (قصه درمانی)
قصه گویی می تواند ابزاری مؤثر در قصه درمانی کودکان باشد. از طریق داستان ها، می توان به کودکان در مواجهه با مشکلات رفتاری، اضطراب های جدایی، ترس از تاریکی، یا حتی سوگ کمک کرد. با انتخاب داستان هایی که به طور غیرمستقیم به مشکل کودک اشاره دارند، می توان راهکارهای مقابله ای را به او نشان داد و فضایی امن برای بیان احساسات و تجربه راه حل ها فراهم آورد. کودک می تواند خود را در قالب شخصیت داستان ببیند و از تجربیات آن ها درس بگیرد، بدون اینکه مستقیماً با مشکل خود مواجه شود و احساس گناه یا شرمندگی کند.
۴. تقویت مهارت گوش دادن و تمرکز
در دنیای امروز که دامنه توجه کودکان در اثر بمباران اطلاعات و سرگرمی های سریع کاهش یافته، قصه گویی فرصتی بی نظیر برای تقویت مهارت گوش دادن و تمرکز فراهم می کند. کودک برای دنبال کردن خط سیر داستان، باید به دقت به کلمات گوش دهد و جزئیات را به خاطر بسپارد. این فرآیند، به افزایش دامنه توجه (Attention Span) و قدرت درک مطلب (Comprehension) کمک می کند و پایه ای محکم برای موفقیت های تحصیلی آینده او می سازد.
۵. پرورش حس همکاری
بسیاری از قصه ها، به ویژه داستان های جمعی یا آن هایی که بر تعامل شخصیت ها تمرکز دارند، به کودکان درس همکاری و اهمیت کار گروهی را می آموزند. کودکان با مشاهده اینکه چگونه شخصیت ها برای رسیدن به یک هدف مشترک با یکدیگر همکاری می کنند، درک عمیق تری از روابط اجتماعی، تقسیم وظایف و اهمیت کمک به یکدیگر پیدا می کنند. این امر به پرورش حس مشارکت پذیری و مسئولیت پذیری اجتماعی در آن ها کمک می کند.
۶. رشد کلامی و زبانی
قصه گویی منبعی غنی از کلمات، جملات و ساختارهای زبانی است. کودکان با شنیدن قصه ها، با دایره وسیعی از واژگان جدید آشنا می شوند که به تدریج وارد گنجینه لغات فعال آن ها می شود. علاوه بر این، با ساختارهای پیچیده تر جملات، قواعد دستوری و شیوه صحیح بیان کلمات نیز آشنا می شوند. این فرآیند نه تنها به بهبود قدرت بیان و مهارت های گفتاری آن ها کمک می کند، بلکه توانایی آن ها را در درک متون نوشتاری نیز افزایش می دهد. قصه ها می توانند جرقه ای برای علاقه به مطالعه و کتاب خوانی در آینده باشند.
ب) تأثیرات اجتماعی قصه گویی بر کودکان
قصه ها نه تنها بر دنیای درونی کودک تأثیر می گذارند، بلکه او را برای زندگی در جامعه آماده می کنند:
۱. شناخت فرهنگ و هویت
قصه ها، به ویژه داستان های فولکلوریک و بومی، پلی هستند برای آشنایی کودک با ریشه های فرهنگی، آداب و رسوم، سنت ها و ارزش های جامعه خود. این آشنایی به شکل گیری حس هویت ملی و فرهنگی در کودک کمک می کند و او را با میراث گذشته خود پیوند می دهد. از طریق قصه ها، کودکان می آموزند که جزئی از یک تاریخ و فرهنگ بزرگ تر هستند.
۲. آشنایی با ارتباطات اجتماعی و نقش ها
شخصیت های داستان ها در موقعیت های مختلف اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و نقش های متفاوتی (والد، فرزند، دوست، همسایه، غریبه) را ایفا می کنند. کودک با مشاهده این تعاملات، با قواعد نانوشته اجتماعی، اهمیت احترام متقابل، مهربانی، گذشت و حل اختلافات آشنا می شود. این دانش، او را برای ورود به جامعه و برقراری ارتباطات مؤثر با دیگران آماده می سازد.
۳. آشنایی با ارزش های اخلاقی
مفاهیمی نظیر درست و غلط، خوب و بد، راستگویی و دروغگویی، عدالت و بی عدالتی، اغلب در بطن قصه ها به شیوه ای غیرمستقیم و ملموس ارائه می شوند. قصه ها فضایی را فراهم می کنند که کودکان بدون قضاوت مستقیم، با پیامدهای انتخاب های شخصیت ها آشنا شوند و ارزش های اخلاقی را درونی کنند. این روش، بسیار مؤثرتر از آموزش مستقیم و نصیحت های خشک است، زیرا کودکان خود به درک و نتیجه گیری می رسند.
۴. آشنایی با تاریخ و جغرافیا
بسیاری از قصه ها در بستر زمان و مکان خاصی اتفاق می افتند. قصه های تاریخی یا داستان هایی که در مناطق مختلف جهان رخ می دهند، می توانند ابزاری جذاب برای آموزش مفاهیم پایه تاریخ و جغرافیا باشند. کودک با شنیدن این داستان ها، با نام مکان ها، آداب و رسوم مناطق دیگر و رویدادهای تاریخی به شیوه ای جذاب و فراموش نشدنی آشنا می شود.
ج) تأثیرات هنری قصه گویی بر کودکان
قصه گویی، به خودی خود یک هنر است و تأثیرات آن بر حس زیبایی شناختی کودک نیز قابل توجه است:
۱. پرورش حس زیبایی شناختی
قصه ها با استفاده از کلمات زیبا، تشبیهات، استعارات و ساختارهای روایی جذاب، حس زیبایی شناختی کودک را پرورش می دهند. کودک با ظرافت های زبان، قدرت بیان و تأثیرگذاری کلمات آشنا می شود. این امر به او کمک می کند تا زیبایی را در هنر، ادبیات و حتی طبیعت اطراف خود بهتر درک کند و از آن لذت ببرد.
۲. علاقه مند شدن به داستان نویسی
کودکانی که به طور منظم قصه می شنوند، اغلب تمایل بیشتری به خلق داستان های خود دارند. شنیدن قصه ها، قوه ابتکار و نگارش آن ها را تحریک می کند و به آن ها الگوهایی برای ساختار داستان، شخصیت پردازی و ایجاد کشش در روایت می دهد. این علاقه می تواند پایه ای برای پرورش نویسندگان و هنرمندان آینده باشد.
قصه گویی نه تنها یک سرگرمی، بلکه گنجینه ای بی بدیل برای رشد و پرورش جامع کودکان است. این هنر، پلی است برای ارتباط عمیق والدین و فرزندان، پرورش تخیل، تقویت مهارت های اجتماعی و شکل دهی به یک ذهن خلاق و همدل. در دنیای پر زرق و برق دیجیتال، بازگشت به این میراث فرهنگی، ضروری تر از همیشه به نظر می رسد.
مهارت قصه گویی مؤثر: چگونه قصه ای جذاب بگوییم؟
صرفاً گفتن قصه کافی نیست؛ بلکه نحوه قصه گویی است که تفاوت را رقم می زند. یک قصه گویی مؤثر، نیازمند مهارت هایی است که در کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» به تفصیل به آن ها پرداخته شده است. با یادگیری و به کارگیری این تکنیک ها، والدین و مربیان می توانند تجربه ای فراموش نشدنی و پربار برای کودکان خلق کنند.
انتخاب داستان مناسب: اولین گام در قصه گویی مؤثر
انتخاب داستان، اولین و شاید مهم ترین مرحله در فرآیند قصه گویی است. یک داستان خوب باید متناسب با سن، مرحله رشدی، علایق و نیازهای عاطفی کودک باشد. معیارهای انتخاب داستان مناسب شامل موارد زیر است:
- تناسب سنی: داستان هایی برای کودکان خردسال باید ساده، کوتاه و تکراری باشند. برای کودکان بزرگ تر، داستان های پیچیده تر با شخصیت های چندوجهی و ماجراهای طولانی تر مناسب هستند.
- محتوای مثبت و سازنده: از داستان هایی با محتوای خشن، ترسناک، تبعیض آمیز یا غیرواقع بینانه که می توانند اضطراب آور باشند، پرهیز شود. داستان باید پیام های اخلاقی و ارزشی مثبت را به شیوه ای غیرمستقیم منتقل کند.
- شخصیت های قابل درک: قهرمانان داستان باید ویژگی هایی داشته باشند که کودک بتواند با آن ها همذات پنداری کند یا از آن ها الگو بگیرد.
- ایجاد کشش و هیجان: داستان باید قابلیت ایجاد تعلیق و هیجان را داشته باشد تا کودک را تا پایان با خود همراه کند.
- زبان غنی و جذاب: داستانی انتخاب کنید که از کلمات زیبا و ساختارهای زبانی متنوعی استفاده کند تا به رشد واژگان کودک کمک کند.
- پایان امیدوارکننده: حتی اگر داستان چالش هایی را مطرح می کند، پایان آن باید حس امید و راه حل را القا کند.
آماده سازی قصه: آشنایی با محتوا و فضاسازی
قصه گوی ماهر، قبل از شروع، با داستان آشنایی کامل دارد. این آماده سازی شامل:
- مطالعه کامل داستان: قصه گو باید داستان را چندین بار بخواند تا کاملاً با سیر وقایع، شخصیت ها و پیام اصلی آن آشنا شود. نیازی به حفظ کردن کلمه به کلمه نیست، اما درک کلی و جزئیات مهم ضروری است.
- فضاسازی ذهنی: قبل از شروع، قصه گو باید بتواند فضای داستان را در ذهن خود تجسم کند. این کار به او کمک می کند تا با لحن و احساسات مناسب، داستان را روایت کند.
- برنامه ریزی برای تعامل: از قبل به این فکر کنید که در کدام قسمت های داستان می توانید با کودک تعامل داشته باشید، سوال بپرسید یا او را به مشارکت دعوت کنید.
تکنیک های قصه گویی: فراتر از کلمات
قصه گویی تنها به کلمات محدود نمی شود؛ لحن، صدا و زبان بدن نقش حیاتی در جذابیت قصه دارند:
- لحن و صدا:
- تغییر لحن: برای هر شخصیت، لحنی متفاوت و خاص در نظر بگیرید. برای شخصیت های قوی، صدایی محکم و برای شخصیت های ضعیف یا ترسو، صدایی آرام تر و لرزان تر.
- تنظیم سرعت: در بخش های هیجان انگیز، سرعت روایت را افزایش دهید و در قسمت های آرام یا تفکربرانگیز، آن را کاهش دهید.
- استفاده از مکث: مکث های کوتاه در زمان های مناسب، می توانند تعلیق ایجاد کنند و توجه کودک را بیشتر جلب کنند.
- آهنگین کردن صدا: در برخی قسمت ها، می توانید از صداهای آهنگین، آواز یا حتی زمزمه استفاده کنید.
- زبان بدن:
- حالات چهره: با چهره خود، احساسات شخصیت ها (شادی، غم، تعجب، ترس) را به نمایش بگذارید.
- حرکات دست و بدن: از حرکات دست برای توصیف فضاها یا اعمال شخصیت ها استفاده کنید. مثلاً وقتی از موجودی بزرگ صحبت می کنید، دست های خود را باز کنید.
- برقراری ارتباط چشمی: نگاه کردن به چشمان کودک، حس صمیمیت و ارتباط را تقویت می کند و به او نشان می دهد که قصه گو تمام توجهش را به او معطوف کرده است.
- استفاده از ابزارها (اختیاری): استفاده از عروسک های دستی، نقاشی ها، یا حتی یک پتو می تواند به فضاسازی و جذابیت بیشتر قصه کمک کند. اما هرگز نباید این ابزارها جایگزین خلاقیت و قدرت کلمات شوند.
خلق یک تجربه مشترک: اهمیت تعامل و مشارکت کودک
قصه گویی یک فعالیت یک طرفه نیست؛ بلکه یک تجربه مشترک است که در آن کودک نیز نقش فعالی دارد:
- پرسیدن سوال: در حین داستان، سوالاتی از کودک بپرسید. مثلاً: به نظرت الان چه اتفاقی می افتد؟، اگر تو جای او بودی، چه کار می کردی؟ این کار به تقویت تفکر انتقادی و مشارکت او کمک می کند.
- تشویق به تکمیل جمله یا کلمات: در داستان هایی با ساختار تکراری، از کودک بخواهید قسمت های تکراری را خودش بگوید.
- اجازه دادن به سؤالات کودک: به سؤالات کودک با صبر و حوصله پاسخ دهید، حتی اگر به نظر ساده بیایند. این کار نشان می دهد که به او و افکارش اهمیت می دهید.
- واکنش به واکنش های کودک: اگر کودک خندید، ترسید یا تعجب کرد، به واکنش او توجه نشان دهید و حتی با او همذات پنداری کنید.
- فرصت دادن به کودک برای ادامه داستان: گاهی اوقات، داستان را در نقطه اوج متوقف کرده و از کودک بخواهید آن را ادامه دهد. این کار به پرورش خلاقیت و داستان پردازی او کمک می کند.
با به کارگیری این مهارت ها، قصه گویی از یک فعالیت ساده به یک هنر تبدیل می شود؛ هنری که نه تنها کودک را سرگرم می کند، بلکه او را در مسیری از رشد و یادگیری همه جانبه قرار می دهد و پیوندی عمیق و معنادار بین قصه گو و شنونده ایجاد می کند.
نتیجه گیری: قصه، میراثی گران بها برای آینده فرزندانمان
کتاب «آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟» اثر رضا پورحسین، بیش از آنکه صرفاً به موضوع قصه گویی بپردازد، ندایی است برای بازگشت به ریشه ها و ارزش های بنیادین تربیت در عصر پرهیاهوی دیجیتال. این کتاب به شکلی مستدل و جامع نشان می دهد که چگونه هنر قصه گویی، به عنوان یک میراث باستانی، همچنان یکی از قوی ترین ابزارها برای شکل دهی به ذهن، قلب و روح کودکان است. از پرورش تخیل و خلاقیت گرفته تا تقویت مهارت های کلامی و اجتماعی، و از رشد عاطفی تا درونی سازی ارزش های اخلاقی، قصه ها نقشی بی جایگزین در فرآیند پیچیده تربیت ایفا می کنند.
تحلیل های کتاب از مزایای روان شناختی، اجتماعی و هنری قصه گویی، در کنار ارائه نکات عملی برای قصه گویی مؤثر، این اثر را به یک راهنمای ضروری برای هر والد و مربی آگاهی تبدیل کرده است. در دنیایی که کودکانمان با سیل عظیمی از اطلاعات و تصاویر آماده مواجه هستند، قصه گویی فضایی امن و صمیمی ایجاد می کند که در آن، قوه تخیل به پرواز درآمده، پیوندهای عاطفی عمیق تر می شوند و کودکان با آرامش و اطمینان خاطر، با جهان پیرامون خود ارتباط برقرار می کنند. این کتاب، نه تنها به ما می آموزد که چرا باید برای فرزندان خود قصه بگوییم، بلکه راه و رسم مهارت قصه گویی موثر را نیز به ما نشان می دهد.
در نهایت، می توان گفت که قصه گویی، نه تنها یک فعالیت سرگرم کننده، بلکه یک سرمایه گذاری بی نظیر برای آینده فرزندانمان است. این هنر، به آن ها کمک می کند تا انسان هایی اندیشمند، خلاق، همدل و بافرهنگ باشند. از این رو، اکیداً توصیه می شود که والدین و مربیان، خواندن این کتاب ارزشمند را در اولویت قرار دهند و با الهام از آموزه های آن، جادوی قصه گویی را دوباره در خانه ها و کلاس های درس خود احیا کنند. بگذارید قصه ها، میراثی گران بها باشند که ما برای آینده روشن فرزندانمان به ودیعه می گذاریم.
سوالات متداول
نویسنده کتاب آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟ کیست؟
نویسنده این کتاب ارزشمند، آقای رضا پورحسین، یکی از متخصصین برجسته در حوزه تعلیم و تربیت و روانشناسی کودک در ایران است که تجربیات و دانش خود را در قالب این اثر ارائه داده است.
این کتاب چه موضوعی را بررسی می کند؟
کتاب آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟ به بررسی جامع و تحلیلی اهمیت و فواید قصه گویی برای کودکان می پردازد. این کتاب، نقش قصه گویی را در رشد روان شناختی، اجتماعی و هنری کودکان تبیین کرده و آن را به عنوان جایگزینی سالم و موثر برای سرگرمی های دیجیتال معرفی می کند.
مهمترین درس این کتاب برای والدین چیست؟
مهمترین درس این کتاب برای والدین این است که قصه گویی فراتر از یک سرگرمی ساده، ابزاری قدرتمند برای برقراری ارتباط عمیق با فرزندان، پرورش تخیل، هوش هیجانی و مهارت های زندگی در آن هاست و نباید در عصر حاضر، جایگاه آن نادیده گرفته شود.
آیا این کتاب برای همه والدین مناسب است؟
بله، این کتاب با زبانی تخصصی و در عین حال قابل فهم برای عموم نوشته شده است و برای تمامی والدین، مربیان مهدکودک، معلمان ابتدایی، دانشجویان و متخصصان علوم تربیتی و هر فردی که به اهمیت قصه ها در زندگی کودکان باور دارد، بسیار مناسب و کاربردی است.
چگونه می توانم این کتاب را تهیه کنم؟
برای تهیه کتاب آیا برای فرزندان خود قصه می گویید؟ می توانید به کتابفروشی های معتبر سراسر کشور مراجعه کرده یا از طریق پلتفرم های آنلاین فروش کتاب، نسخه چاپی یا الکترونیکی آن را خریداری نمایید. پلتفرم هایی مانند کتابراه و طاقچه، امکان دسترسی به نسخه الکترونیکی این اثر را فراهم آورده اند.