شکوه هنر پارچه بافی ایرانیان در ۲۸۴ صفحه

به گزارش خبرگزاری تی تی آنلاین این کتاب در ۴ فصل به بررسی هنر _ صنعت پارچه بافی ایرانیان در دوران اوج و عظمت خودش پرداخته است. همچنین در دو پیوست تصاویری چشم نواز از انواع پارچه های تولید این دوران و برخی اسناد و مدارک تاریخی را به مخاطب ارائه کرده است.

به گزارش کتاب نیوز هنر بافندگی از نخستین مظاهر تمدن بشری است و سرزمین ایران از نظر سبک و شیوه های بافت و تنوع تولیدات در میان سایر تمدن ها از جایگاه ممتازی برخوردار است.
از آنجا که دوره صفوی «عصر طلایی هنر پارچه بافی ایران» نام گرفته است؛ در این پژوهش پارچه بافی ایران صفوی با تمرکز بر نقش پارچه در اقتصاد سیاست جامعه فرهنگ و هنر این دوره مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل اول این کتاب ضمن بررسی مشخصه های هنر پارچه بافی دوره صفوی انواع پارچه های تولیدی ایرانی: ترمه زربفت مخمل ساتن دارایی قلمکار نوارهای تزیینی و… معرفی شده اند. همچنین در این فصل نقوش پارچه ها در دوره صفوی انواع رنگرزی پارچه و نیز کاربرد پارچه ها در تشریفات دربار و زندگی مردم عادی بررسی شده است.

نویسنده در فصل دوم به عوامل رشد و گسترش این هنر نظیر: ثبات و امنیت داخلی انحصار تجارت ابریشم در دست شاه احداث کاروانسراها و توسعه مسیرهای تجاری و اقبال عمومی پرداخته است. وی در ادامه به عوامل رکود این هنر- صنعت پس از دوران شکوفایی نیز پرداخته است: فساد سیستم اداری کشور ناامنی راه ها افزایش مالیات اعمال فشار بر ارامنه و شیوع بلایای طبیعی

فصل سوم کتاب که سرشار از تصاویر بدیع و گاه بی نظیر است به مراکز عمده پارچه بافی ایران در این دوره اشاره کرده است:

اصفهان یا مرکز تجارت انواع پارچه و ابریشم تأثیر مهاجرنشین های حومه اصفهان بر رونق تجارت و صنعت جایگاه بافندگان در میان اصناف اصفهان: بیوتات سلطنتی شالبافخانه حلاجخانه جوراب دوزخانه طلادوزخانه پوستین دوزخانه و… انواع پارچه های تولید اصفهان نقش مایه ها: منظره باغ بزم و شکار؛ گل شاه عباسی درخت سرو درخت و صخره و نقش مرغابی؛ مکتب اصفهان و هنرمندان شاخص اصفهان: مغیث رسول آقا محمود و… از عناوین اصلی این بخش است.

در ادامه به نقش یزد در این هنر پرداخته شده: انواع پارچه های تولید یزد طرح های راه راه نقوش بوته ای و هنرمندان شاخص یزدی: خواجه غیاث الدین علی نقشبند یزدی عبدالله معزالدّین شرف (شرف الدین) و…
بررسی موقعیت اقتصادی شهر کاشان و  انواع پارچه های تولید کاشان بخش بعدی این فصل کتاب است. نگاهی به جایگاه تبریز در تجارت پارچه و تأثیر مکتب نگارگری تبریز بر نقوش پارچه ها به همراه معرفی هنرمندان نگارگر طراح پارچه در تبریز از جمله مطالب بخش بعدی کتاب است.
در پایان این فصل به جایگاه شهر رشت در صنعت پارچه بافی و بویژه صنعت ابریشم پرداخته شده است.
در فصل چهارم کتاب «شکوه دیبا» ضمن بررسی نقش پارچه و ابریشم در تجارت دوره صفوی به طور ویژه به نقش ارامنه در تجارت ایران آن دوره اشاره شده است. شیوه های تجاری ارامنه گستره تجارت ارامنه رقابت کشورهای خارجی در تجارت با ایران: پرتغال و اسپانیا انگلستان هلند و… از دیگر مطالب این فصل است.

در پیوست اول این کتاب تصاویری دیدنی و شگفت از بافته ها رودوزی ها ترمه ها و پوشاک تولید بافندگان هنرمند ایرانی در این دوره منتشر شده است. در ادامه و در پیوست دوم نیز اسنادی منحصر به فرد از این دوره فرامین پادشاهان صفوی نقشه ها و تصاویر شهرها درج شده است.

فاطمه ضرابی زاده متولد ۱۳۶۱ یزد و دارای  دکتری و کارشناسی ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی از دانشگاه تهران است.

در بخشی از این کتاب آمده است:

«هیأت انگلیسی توانست امتیازات زیادی را از شاه عباس بگیرد؛ از جمله این امتیازات عبارت بودند از: آزادی رفت وآمد و بازرگانی و تأمین امنیت اتباع و بازرگانان انگلیسی از جانب حکومت صفوی اجازه حمل و نقل کالا در سراسر ایران آغاز تجارت میان ایران و انگلستان از سواحل خلیج فارس واگذاری محلی در اصفهان به انگلیسی ها برای تأسیس سفارتخانه اجازه اقامت در سراسر ایران و آزادی انجام مراسم مذهبی. کنوک امیدوار بود که دولت صفوی حدود ۳۰۰۰ عدل ابریشم به شرکت هند شرقی تحویل دهد. او در مقابل تعهد نمود که این مبادله یک سوم نقد و دو سوم با پارچه های انگلیسی و کالاهای هندی انجام گیرد. هرچند کنوک از این قرارداد بسیار راضی بود اما شرکت هند شرقی انگلیس آن را با احتیاط پذیرفت؛ زیرا در این توافق انحصار تجارت ابریشم ایران به انگلیسی ها واگذار نشده بود و هر آن احتمال داشت پادشاه ایران قرارداد دیگری با اسپانیا و یا هر دولت دیگر اروپایی منعقد کند. همچنین شاه عباس و رابرت شرلی قول معافیت کامل گمرکی داده بودند؛ اما در قرارداد عوارض گمرکی ده درصدی وضع شده بود.»

کتاب «شکوه دیبا» یا نگاهی به هنر پارچه بافی ایرانیان در ۲۸۴ صفحه در قطع رحلی و با تصاویر رنگی به قیمت ۸۸۰هزار تومان توسط انتشارات میراث اهل قلم منتشر شده است.

۲۴۴۵۷