لیست کامل انواع نگهدارنده کنسرو و غذاهای آماده

غذاهای کنسروی و نیمه‌آماده به دلیل راحتی ماندگاری بالا و امکان توزیع گسترده جایگاه مهمی در تامین مواد غذایی خانواده‌ها دارند. یکی از عوامل کلیدی در موفقیت این محصولات استفاده از انواع نگهدارنده‌هاست که نقش مهمی در افزایش عمر مفید حفظ کیفیت جلوگیری از فساد و کاهش ضایعات ایفا می‌کنند. نگهدارنده‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: نگهدارنده‌های شیمیایی (مانند نیتریت‌ها سولفیت‌ها بنزوات‌ها سوربات‌ها و آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل BHA و BHT) و نگهدارنده‌های طبیعی (مانند نمک شکر سرکه اسید سیتریک و عصاره‌های گیاهی). هر یک از این مواد با مکانیسم‌هایی مانند مهار رشد میکروارگانیسم‌ها کاهش فعالیت آبی جلوگیری از اکسیداسیون و تنظیم pH به افزایش ماندگاری و ایمنی مواد غذایی کمک می‌کنند.

استفاده از نگهدارنده‌ها تحت نظارت دقیق سازمان‌های بهداشتی و استانداردهای ملی انجام می‌شود تا ایمنی مصرف‌کننده تضمین گردد. مصرف‌کنندگان باید به برچسب محصولات توجه کنند و از شرایط نگهداری مناسب پیروی نمایند. برخی محصولات بدون نگهدارنده شیمیایی و فقط با روش‌های حرارتی یا بسته‌بندی ویژه تولید می‌شوند اما معمولاً ماندگاری کوتاه‌تری دارند.

در نهایت تامین مواد غذایی سالم و ایمن در قالب کنسرو و غذای آماده نیازمند انتخاب صحیح و متعادل نگهدارنده‌هاست تا ضمن حفظ سلامت و کیفیت دسترسی آسان و طولانی‌مدت به مواد غذایی برای همه فراهم شود. این مواد افزودنی اگر طبق استاندارد مصرف شوند تهدیدی برای سلامت نیستند و نقش مهمی در امنیت غذایی جامعه دارند

لیست کامل انواع نگهدارنده کنسرو و غذاهای آماده: راهنمای جامع سلامت و ماندگاری

در دنیای پرشتاب امروز کنسروها و غذاهای آماده به بخش جدایی ناپذیری از سبد غذایی بسیاری از خانواده ها تبدیل شده اند. این محصولات راحتی و سرعت را در آشپزی فراهم می کنند و امکان دسترسی به طیف وسیعی از مواد غذایی را در تمام فصول سال ممکن می سازند. اما یکی از مهم ترین عواملی که این ماندگاری و دسترسی طولانی مدت را تضمین می کند استفاده از انواع نگهدارنده کنسرو و غذاهای آماده است.

مواد نگهدارنده افزودنی های غذایی هستند که با اهداف مشخصی به محصولات غذایی اضافه می شوند. هدف اصلی آن ها جلوگیری از فساد مواد غذایی ناشی از رشد میکروارگانیسم ها مانند باکتری ها مخمرها و کپک ها و همچنین کند کردن فرآیندهای شیمیایی مانند اکسیداسیون است که باعث تغییر رنگ بو و طعم نامطلوب می شوند. این مواد نقش حیاتی در حفظ سلامت مصرف کننده با جلوگیری از رشد عوامل بیماری زا و همچنین کاهش ضایعات مواد غذایی ایفا می کنند.

شناخت انواع نگهدارنده کنسرو و غذاهای آماده عملکرد آن ها و وضعیت قانونی و ایمنی شان به مصرف کنندگان کمک می کند تا انتخاب های آگاهانه تری داشته باشند. این راهنمای جامع به بررسی عمیق انواع مختلف نگهدارنده ها نحوه عملکرد آن ها و نکات مهم مربوط به سلامت و ایمنی شان می پردازد تا درک کامل تری از این بخش مهم صنعت غذا ارائه دهد.

چرا استفاده از نگهدارنده در کنسرو و غذاهای آماده ضروری است؟

ماندگاری طولانی مدت کنسروها و غذاهای آماده یکی از مزایای اصلی آن هاست که امکان نگهداری در دمای محیط برای ماه ها یا حتی سال ها را فراهم می کند. این ماندگاری بدون استفاده از روش های نگهداری و در بسیاری موارد نگهدارنده های غذایی امکان پذیر نخواهد بود.

دلایل اصلی ضرورت استفاده از نگهدارنده ها عبارتند از:

• افزایش ماندگاری: نگهدارنده ها با مهار فعالیت میکروارگانیسم ها و کند کردن واکنش های شیمیایی عمر مفید محصول را به طور قابل توجهی افزایش می دهند.
• حفظ ایمنی مواد غذایی: جلوگیری از رشد باکتری های بیماری زا مانند کلستریدیوم بوتولینوم (عامل بوتولیسم) که می تواند در محیط های بدون اکسیژن کنسروها رشد کند از اهمیت حیاتی برخوردار است.
• حفظ کیفیت: نگهدارنده ها به حفظ طعم بو رنگ و بافت اولیه محصول برای مدت طولانی کمک می کنند و از تغییرات نامطلوب ناشی از فساد یا اکسیداسیون جلوگیری می نمایند.
• کاهش ضایعات: با افزایش عمر مفید نیاز به دور ریختن محصولات فاسد شده کاهش یافته و از هدر رفتن منابع جلوگیری می شود.
• امکان توزیع گسترده: ماندگاری بالا امکان حمل و نقل و توزیع محصولات به مناطق دوردست را بدون نیاز به زنجیره سرد دائمی فراهم می کند.

طبقه بندی انواع نگهدارنده مواد غذایی

نگهدارنده های مواد غذایی را می توان بر اساس معیارهای مختلفی طبقه بندی کرد. یکی از رایج ترین روش ها تقسیم بندی آن ها به دو دسته کلی نگهدارنده های طبیعی و نگهدارنده های مصنوعی (شیمیایی) است. همچنین می توان آن ها را بر اساس مکانیسم عمل (ضد میکروبی آنتی اکسیدان) یا منشاء (معدنی آلی) طبقه بندی کرد.

در ادامه به بررسی انواع رایج نگهدارنده ها که در کنسروها و غذاهای آماده کاربرد دارند می پردازیم:

انواع نگهدارنده های شیمیایی رایج در کنسرو و غذاهای آماده

نگهدارنده های شیمیایی ترکیباتی هستند که به صورت سنتز شده یا از منابع طبیعی استخراج شده و برای مهار رشد میکروارگانیسم ها یا جلوگیری از فساد شیمیایی به غذا اضافه می شوند. استفاده از این مواد تحت نظارت شدید سازمان های بهداشتی و استاندارد ملی هر کشور قرار دارد.

نیتریت ها و نیترات ها (Nitrites and Nitrates)

این ترکیبات عمدتاً در فرآورده های گوشتی کنسرو شده و سوسیس و کالباس استفاده می شوند. سدیم نیتریت و پتاسیم نیتریت رایج ترین انواع هستند.

عملکرد اصلی آن ها:

• مهار رشد باکتری کلستریدیوم بوتولینوم که عامل بیماری کشنده بوتولیسم است.
• کمک به حفظ رنگ قرمز یا صورتی گوشت.
• ایجاد طعم و عطر خاص در فرآورده های گوشتی.

نگرانی هایی در مورد تبدیل نیتریت ها به نیتروزامین ها (ترکیبات بالقوه سرطان زا) در دماهای بالا یا در محیط اسیدی معده وجود دارد به خصوص در حضور آمین ها. به همین دلیل میزان استفاده از آن ها به شدت کنترل می شود و اغلب همراه با آنتی اکسیدان هایی مانند اسکوربات (ویتامین C) برای کاهش تشکیل نیتروزامین به کار می روند.

سولفیت ها (Sulfites)

ترکیباتی مانند سدیم سولفیت سدیم بی سولفیت سدیم متا بی سولفیت پتاسیم بی سولفیت و پتاسیم متا بی سولفیت در برخی کنسروهای میوه سبزیجات و محصولات دریایی استفاده می شوند.

نقش آن ها شامل:

• جلوگیری از قهوه ای شدن آنزیمی در میوه ها و سبزیجات.
• مهار رشد باکتری ها و مخمرها.
• عملکرد به عنوان آنتی اکسیدان و جلوگیری از فساد ناشی از اکسیداسیون.

سولفیت ها می توانند در برخی افراد حساس به ویژه مبتلایان به آسم واکنش های آلرژیک یا تنفسی ایجاد کنند. به همین دلیل حضور آن ها در محصولات غذایی باید به وضوح روی برچسب مشخص شود.

بنزوات ها (Benzoates)

اسید بنزوئیک و نمک های آن مانند سدیم بنزوات پتاسیم بنزوات و کلسیم بنزوات به طور گسترده در غذاهای اسیدی مانند رب گوجه فرنگی سس ها ترشی جات و نوشیدنی ها استفاده می شوند.

عملکرد آن ها:

• مهار رشد مخمرها کپک ها و برخی باکتری ها.
• مکانیسم عمل آن ها در محیط اسیدی (pH زیر 4.5) مؤثرتر است.

بنزوات ها به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شوند اما مصرف مقادیر بسیار بالا ممکن است منجر به عوارض جزئی شود. ترکیب بنزوات ها با اسید اسکوربیک (ویتامین C) در حضور فلزات می تواند منجر به تشکیل بنزن (ماده ای سرطان زا) شود اگرچه این واکنش نادر است و در شرایط خاصی رخ می دهد.

سوربات ها (Sorbates)

اسید سوربیک و نمک های آن (مانند پتاسیم سوربات و کلسیم سوربات) در طیف وسیعی از محصولات غذایی از جمله پنیر ماست محصولات نانوایی مربا و برخی کنسروها و غذاهای آماده استفاده می شوند.

ویژگی های سوربات ها:

• بسیار مؤثر در برابر کپک ها و مخمرها.
• تا حدی مؤثر در برابر برخی باکتری ها.
• مؤثر در محدوده pH وسیع تری نسبت به بنزوات ها.
• به طور کلی ایمن و غیرسمی در نظر گرفته می شوند.

سوربات ها یکی از رایج ترین و ایمن ترین نگهدارنده های مورد استفاده در صنایع غذایی هستند و عوارض جانبی نادری دارند.

پارابن ها (Parabens)

متیل پارابن و پروپیل پارابن از جمله پارابن های مورد استفاده در صنایع غذایی بوده اند اما استفاده از آن ها در غذا در بسیاری از کشورها کاهش یافته یا ممنوع شده است و بیشتر در محصولات آرایشی و دارویی کاربرد دارند.

عملکرد:

• مهار رشد باکتری ها مخمرها و کپک ها.

نگرانی هایی در مورد اثرات احتمالی پارابن ها بر سیستم غدد درون ریز منجر به محدودیت در استفاده از آن ها در مواد غذایی شده است.

پروپیونات ها (Propionates)

سدیم پروپیونات و کلسیم پروپیونات عمدتاً برای جلوگیری از رشد کپک ها و باکتری های رشته ای در محصولات نانوایی پنیر و برخی غذاهای آماده استفاده می شوند.

ویژگی ها:

• بسیار مؤثر در جلوگیری از رشد کپک ها در نان و سایر محصولات پخته شده.
• به طور طبیعی در برخی غذاها مانند پنیر سوئیسی وجود دارند.
• به طور کلی ایمن در نظر گرفته می شوند.

آنتی اکسیدان ها (Antioxidants)

اگرچه آنتی اکسیدان ها مستقیماً میکروارگانیسم ها را از بین نمی برند اما با جلوگیری از اکسیداسیون چربی ها و روغن ها که منجر به تندی و بوی نامطبوع می شود به افزایش ماندگاری کمک می کنند. بنابراین آن ها نیز نوعی نگهدارنده محسوب می شوند.

نمونه های رایج در کنسرو و غذاهای آماده:

• BHA (بوتیل هیدروکسی آنیزول) و BHT (بوتیل هیدروکسی تولوئن): در چربی ها روغن ها و محصولات حاوی آن ها برای جلوگیری از اکسیداسیون.
• TBHQ (ترشیو بوتیل هیدروکینون): در روغن های گیاهی و برخی محصولات سرخ شده.
• اسید اسکوربیک (ویتامین C) و نمک های آن: به عنوان آنتی اکسیدان و جلوگیری از قهوه ای شدن در میوه ها و سبزیجات کنسرو شده.
• توکوفرول ها (ویتامین E): در روغن ها و محصولات حاوی چربی.

استفاده از آنتی اکسیدان های مصنوعی مانند BHA و BHT نیز تحت نظارت است اما آنتی اکسیدان های طبیعی مانند ویتامین C و E به طور گسترده و با محدودیت های کمتری استفاده می شوند.

سایر نگهدارنده های شیمیایی

علاوه بر موارد فوق نگهدارنده های دیگری نیز ممکن است در برخی محصولات خاص استفاده شوند مانند:

• اسید استیک (سرکه): به طور طبیعی در ترشی جات و برخی سس ها وجود دارد و به دلیل محیط اسیدی و خواص ضد میکروبی به ماندگاری کمک می کند.
• اسید لاکتیک: محصول تخمیر لاکتیکی است و در برخی محصولات تخمیری مانند کلم ترش و ماست (که ممکن است به عنوان بخشی از غذای آماده استفاده شوند) به عنوان نگهدارنده طبیعی عمل می کند.

انواع نگهدارنده های طبیعی در کنسرو و غذاهای آماده

نگهدارنده های طبیعی ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در مواد غذایی وجود دارند یا از منابع طبیعی مانند گیاهان حیوانات یا میکروارگانیسم ها استخراج می شوند. استفاده از این دسته از نگهدارنده ها به دلیل تمایل مصرف کنندگان به محصولات با برچسب «طبیعی» رو به افزایش است.

نمک (Sodium Chloride)

نمک یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین نگهدارنده هاست. با کاهش فعالیت آبی (Water Activity) در ماده غذایی محیط را برای رشد بسیاری از باکتری ها مخمرها و کپک ها نامناسب می کند.

کاربرد در کنسرو و غذاهای آماده:

• در بسیاری از کنسروهای سبزیجات حبوبات گوشت و ماهی.
• در غذاهای آماده ای مانند سوپ ها و خورش ها.

اگرچه نمک یک نگهدارنده طبیعی و مؤثر است اما نگرانی هایی در مورد مصرف بالای سدیم و ارتباط آن با فشار خون بالا وجود دارد که منجر به تلاش برای کاهش میزان نمک در بسیاری از محصولات غذایی شده است.

شکر (Sugar)

مانند نمک شکر نیز با کاهش فعالیت آبی محیط را برای رشد میکروارگانیسم ها نامساعد می کند. غلظت های بالای شکر برای این منظور لازم است.

کاربرد در کنسرو و غذاهای آماده:

• در کنسروهای میوه (به صورت شربت غلیظ).
• در مرباها و ژله ها (که ممکن است بخشی از غذاهای آماده باشند).

نگرانی اصلی در مورد شکر ارتباط مصرف بالای آن با افزایش وزن دیابت و سایر مشکلات سلامتی است.

سرکه (Vinegar / Acetic Acid)

اسید استیک جزء اصلی سرکه با کاهش pH محیط و ورود به سلول های میکروارگانیسم ها و اختلال در عملکرد آن ها خواص ضد میکروبی قوی دارد.

کاربرد:

• در ترشی جات (که ممکن است به صورت کنسرو یا بخشی از غذای آماده باشند).
• در سس ها و چاشنی ها.

سرکه یک نگهدارنده طبیعی و ایمن است و طعم دهنده نیز محسوب می شود.

اسید سیتریک و اسید اسکوربیک (Citric Acid and Ascorbic Acid)

این اسیدهای آلی به طور طبیعی در میوه ها وجود دارند.

• اسید سیتریک: با کاهش pH محیط و شلاته کردن یون های فلزی به عنوان نگهدارنده عمل کرده و فعالیت آنزیم ها و میکروارگانیسم ها را مهار می کند. در کنسرو میوه ها و سبزیجات نوشیدنی ها و سس ها استفاده می شود.
• اسید اسکوربیک (ویتامین C): عمدتاً به عنوان آنتی اکسیدان عمل کرده و از فساد ناشی از اکسیداسیون جلوگیری می کند. همچنین می تواند از قهوه ای شدن میوه ها و سبزیجات کنسرو شده جلوگیری کند.

این اسیدها به طور کلی ایمن و مفید تلقی می شوند (به خصوص اسید اسکوربیک که یک ویتامین ضروری است).

عصاره ها و ادویه جات طبیعی

برخی عصاره های گیاهی و ادویه جات دارای خواص ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی هستند و می توانند به عنوان نگهدارنده طبیعی در برخی محصولات غذایی از جمله غذاهای آماده استفاده شوند.

نمونه ها:

• عصاره رزماری (آنتی اکسیدان قوی)
• عصاره پونه کوهی (خواص ضد میکروبی)
• عصاره میخک دارچین و آویشن
• ترکیباتی مانند نیسین (Nisin) یک پپتید ضد میکروبی تولید شده توسط باکتری لاکتیک اسید که در برخی محصولات لبنی و کنسرو شده برای مهار باکتری های گرم مثبت استفاده می شود.

استفاده از این نگهدارنده های طبیعی معمولاً تأثیر کمتری بر سلامت نسبت به برخی نگهدارنده های مصنوعی دارد اما ممکن است طعم و عطر محصول را نیز تغییر دهد و قدرت حفاظتی آن ها ممکن است کمتر از نگهدارنده های شیمیایی قوی باشد.

مکانیسم عمل نگهدارنده ها

نگهدارنده های مواد غذایی از طریق مکانیسم های مختلفی به افزایش ماندگاری کمک می کنند:

• مهار رشد میکروارگانیسم ها: بسیاری از نگهدارنده ها با آسیب رساندن به دیواره سلولی غشای سلولی یا آنزیم های حیاتی میکروارگانیسم ها یا با ایجاد اختلال در فرآیندهای متابولیکی آن ها (مانند تولید انرژی یا سنتز پروتئین) عمل می کنند. برخی دیگر با تغییر pH محیط آن را برای رشد میکروارگانیسم های بیماری زا نامناسب می سازند.
• جلوگیری از اکسیداسیون: آنتی اکسیدان ها با خنثی کردن رادیکال های آزاد یا جلوگیری از شروع واکنش های زنجیره ای اکسیداسیون از فساد چربی ها و روغن ها جلوگیری می کنند.
• کاهش فعالیت آبی (Water Activity): نمک و شکر با جذب آب آزاد در ماده غذایی میزان آب در دسترس میکروارگانیسم ها را کاهش می دهند و رشد آن ها را متوقف می کنند.

هر نگهدارنده ممکن است یک یا چند مکانیسم عمل داشته باشد و اثربخشی آن به نوع ماده غذایی pH دما و حضور سایر ترکیبات بستگی دارد.

ایمنی نگهدارنده های غذایی: نگرانی ها و واقعیت ها

یکی از دغدغه های اصلی مصرف کنندگان در مورد کنسروها و غذاهای آماده ایمنی نگهدارنده های مورد استفاده در آن هاست. مهم است بدانیم که استفاده از افزودنی های غذایی از جمله نگهدارنده ها در اکثر کشورها تحت نظارت دقیق سازمان های بهداشتی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) و در ایران تحت نظارت سازمان ملی استاندارد و وزارت بهداشت قرار دارد.

قبل از تأیید یک نگهدارنده برای استفاده در مواد غذایی مطالعات سم شناسی گسترده ای بر روی آن انجام می شود تا بی خطر بودن آن در مقادیر مجاز مصرفی تأیید شود. برای هر نگهدارنده یک «مقدار مصرف قابل قبول روزانه» (ADI – Acceptable Daily Intake) تعیین می شود که نشان دهنده مقداری از ماده است که می توان روزانه و در طول عمر بدون ایجاد خطر سلامتی مصرف کرد.

با این حال برخی نگرانی ها و بحث ها در مورد نگهدارنده های خاص وجود دارد:

• نیتریت ها: همانطور که اشاره شد نگرانی در مورد تشکیل نیتروزامین ها وجود دارد اما با محدود کردن میزان استفاده و افزودن آنتی اکسیدان ها این خطر به حداقل می رسد.
• سولفیت ها: اصلی ترین نگرانی واکنش های حساسیتی در افراد مستعد است.
• بنزوات ها: ترکیب با ویتامین C و تشکیل بنزن در شرایط خاص موضوعی است که تحت بررسی قرار دارد اما در شرایط معمول نگهداری و مصرف خطر آن پایین است.
• برخی نگهدارنده های مصنوعی: بحث هایی در مورد ارتباط احتمالی برخی نگهدارنده ها با بیش فعالی در کودکان یا سایر مشکلات سلامتی در مطالعات حیوانی یا اپیدمیولوژیک مطرح شده است اما اغلب این نتایج در انسان ها تأیید نشده اند و نیاز به تحقیقات بیشتری دارند.

نکته مهم این است که مقررات سخت گیرانه ای برای میزان مجاز استفاده از هر نگهدارنده در انواع مختلف مواد غذایی وجود دارد و تولیدکنندگان موظف به رعایت این استانداردها هستند. مصرف کنندگان نیز می توانند با خواندن برچسب محصولات و انتخاب محصولاتی که حاوی نگهدارنده های مورد تأیید هستند یا ترجیحاً از نگهدارنده های طبیعی استفاده می کنند (اگرچه «طبیعی» لزوماً به معنای «ایمن تر» نیست) انتخاب های آگاهانه تری داشته باشند.

آیا غذاهای آماده بدون نگهدارنده امکان پذیرند؟

تولید غذاهای آماده و کنسرو شده بدون استفاده از نگهدارنده های شیمیایی یا طبیعی امکان پذیر است اما چالش های خاص خود را دارد و معمولاً مستلزم استفاده از روش های جایگزین نگهداری یا پذیرش ماندگاری کوتاه تر است.

روش های جایگزین شامل:

• فرآیندهای حرارتی شدیدتر: پاستوریزاسیون یا استریلیزاسیون قوی تر می تواند میکروارگانیسم ها را از بین ببرد اما ممکن است به کیفیت غذایی و حسی محصول آسیب برساند.
• بسته بندی تحت خلاء یا اتمسفر اصلاح شده (MAP): حذف اکسیژن یا جایگزینی آن با گازهای دیگر می تواند رشد میکروارگانیسم های هوازی را مهار کند.
• استفاده از فناوری های نوین: مانند فرآوری با فشار بالا (HPP) یا تابش.
• کنترل فعالیت آبی (Water Activity): با خشک کردن یا افزودن مقادیر زیاد نمک یا شکر (که خود نوعی نگهدارنده طبیعی هستند).
• کنترل pH: اسیدی کردن محیط (مانند استفاده از سرکه یا اسید سیتریک).
• نیاز به نگهداری در یخچال: بسیاری از غذاهای آماده «بدون نگهدارنده» نیاز به نگهداری در دمای پایین دارند تا از فساد جلوگیری شود.

غذاهای آماده ای که با ادعای «بدون نگهدارنده» عرضه می شوند معمولاً یا از روش های فوق استفاده کرده اند یا ماندگاری بسیار کوتاه تری نسبت به محصولات مشابه با نگهدارنده دارند. این محصولات ممکن است برای برخی مصرف کنندگان جذاب باشند اما باید به شرایط نگهداری و تاریخ انقضای آن ها دقت کرد.

انتخاب کنسرو و غذاهای آماده: راهنمای مصرف کننده

برای انتخاب آگاهانه کنسروها و غذاهای آماده به نکات زیر توجه کنید:

برچسب محصول را بخوانید: فهرست مواد تشکیل دهنده اطلاعات دقیقی در مورد نگهدارنده های مورد استفاده ارائه می دهد. نگهدارنده ها معمولاً با نام شیمیایی یا شماره E (کد اتحادیه اروپا برای افزودنی های غذایی) ذکر می شوند.

نام رایج/عملکرد	نمونه ها	شماره E رایج	کاربرد معمول
نگهدارنده ضد میکروبی	سدیم بنزوات	E211	سس ها ترشی جات نوشیدنی ها
نگهدارنده ضد میکروبی	پتاسیم سوربات	E202	محصولات لبنی نانوایی مربا
نگهدارنده ضد میکروبی (در فرآورده های گوشتی)	سدیم نیتریت	E250	کنسرو گوشت سوسیس
آنتی اکسیدان	اسید اسکوربیک (ویتامین C)	E300	کنسرو میوه سبزیجات نوشیدنی ها
آنتی اکسیدان مصنوعی	BHT	E321	روغن ها چربی ها
نگهدارنده طبیعی (ضد میکروبی کاهش فعالیت آبی)	نمک	–	بسیاری از کنسروها و غذاهای آماده

• به تاریخ تولید و انقضا دقت کنید: حتی با وجود نگهدارنده ها محصول عمر مفیدی دارد.
• بسته بندی را بررسی کنید: از خرید کنسروهای باد کرده ضربه خورده یا زنگ زده خودداری کنید زیرا ممکن است نشان دهنده فساد باشند.
• شرایط نگهداری را رعایت کنید: پس از باز کردن کنسرو یا غذای آماده معمولاً باید آن را در یخچال نگهداری کرده و در مدت زمان کوتاهی مصرف کنید حتی اگر حاوی نگهدارنده باشد.
• تنوع در رژیم غذایی: به جای تکیه صرف بر غذاهای آماده و کنسرو شده سعی کنید از غذاهای تازه و خانگی نیز استفاده کنید تا میزان مواجهه با افزودنی ها را کنترل نمایید.

درک نقش و انواع نگهدارنده ها به شما کمک می کند تا با اطمینان بیشتری از کنسروها و غذاهای آماده به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل استفاده کنید. این مواد با هدف حفظ سلامت و افزایش دسترسی به غذاهای ایمن و با کیفیت تولید شده اند و استفاده از آن ها تحت نظارت دقیق علمی و قانونی قرار دارد.

سوالات متداول در مورد نگهدارنده های کنسرو و غذاهای آماده

آیا نگهدارنده های طبیعی همیشه از نگهدارنده های شیمیایی ایمن تر هستند؟

خیر واژه «طبیعی» لزوماً به معنای «ایمن تر» نیست. ایمنی یک نگهدارنده به ماهیت شیمیایی آن مقدار مصرفی و نحوه واکنش بدن بستگی دارد نه منشاء آن. بسیاری از نگهدارنده های شیمیایی پس از ارزیابی های دقیق علمی و تعیین دوزهای مجاز برای مصرف ایمن شناخته شده اند.

آیا مصرف نگهدارنده ها باعث ایجاد آلرژی می شود؟

برخی نگهدارنده ها مانند سولفیت ها در افراد حساس (به خصوص مبتلایان به آسم) می توانند واکنش های آلرژیک یا شبه آلرژیک ایجاد کنند. با این حال اکثر نگهدارنده های رایج در دوزهای مجاز برای عموم مردم مشکلی ایجاد نمی کنند. افراد با سابقه آلرژی باید فهرست مواد تشکیل دهنده را با دقت مطالعه کنند.

چگونه می توانم از وجود نگهدارنده در محصولی مطمئن شوم؟

برای اطلاع از وجود نگهدارنده ها باید فهرست مواد تشکیل دهنده روی برچسب محصول را بررسی کنید. تولیدکنندگان موظفند تمام افزودنی های غذایی از جمله نگهدارنده ها را با نام شیمیایی یا شماره E آن ها فهرست کنند.

آیا همه کنسروها حاوی نگهدارنده هستند؟

خیر فرآیند کنسرو کردن خود یک روش نگهداری مؤثر بر پایه حرارت و بسته بندی در محیط بدون هوا است که بسیاری از میکروارگانیسم ها را از بین می برد و از رشد آن ها جلوگیری می کند. در برخی کنسروها به خصوص سبزیجات و حبوبات ساده ممکن است تنها از نمک یا شکر (که گاهی نگهدارنده طبیعی محسوب می شوند) استفاده شود و نیازی به افزودن نگهدارنده های شیمیایی نباشد.

آیا نگهدارنده ها ارزش غذایی غذا را کاهش می دهند؟

به طور کلی نگهدارنده ها به طور مستقیم ارزش غذایی (مانند میزان ویتامین ها یا مواد معدنی) غذا را کاهش نمی دهند. هدف آن ها حفظ کیفیت و ایمنی است. فرآیندهای دیگر مانند پخت یا کنسرو کردن ممکن است تأثیر بیشتری بر برخی ویتامین های حساس به حرارت داشته باشند اما نگهدارنده ها معمولاً تأثیر قابل توجهی بر ارزش غذایی ندارند.

منبع : https://chimisanat.ir