درخت کشی در تهران؛ چرا شهرداری به دنبال قطع درختان است؟

آفتاب‌‌نیوز :

به‌تازگی ویدئویی در رسانه‌های اجتماعی فراگیر شد که نشان می‌داد شماری از شهروندان با تجمع در مقابل حصار‌های پارک لاله به قطع درختان این پارک و هرگونه ساخت‌وساز در آن اعتراض می‌کنند. پیش‌تر گزارش شده بود که محدوده حصارکشی بخش بزرگی از محوطه قدیمی پارک است که درختان کهنسال دارد. بر مبنای این گزارش، شهرداری قصد دارد در این محدوده ساختمانی بسازد.

شبکه شرق نیز روز پنج‌شنبه در گزارشی نوشت که محوطه حصارکشی بیش از ۳ هزار مترمربع مساحت دارد و در مجاورت ضلع غربی ایستگاه آتش‌نشانی، روبه‌روی خیابان پورسیناست. در این گزارش با استناد به اظهارات شاهدان و ساکنان اطراف پارک لاله آمده است که با «استقرار کانکس در اطراف حریم پارک، این گمانه مطرح شده که قرار است در این قسمت ساخت‌وسازی انجام و درختان آن قطع شود». شهروندان معترض به حصارکشی پارک لاله از نیرو‌های خدماتی پارک لاله شنیده‌اند که قرار است در این محدوده عملیات ساختمانی آغاز شود. این شهروندان در پرس‌وجو از مدیر پارک و شهرداری منطقه نیز به این پاسخ رسیده‌اند که قرار است در این نقطه از پارک فرهنگسرا ساخته شود. آن‌ها همچنین باخبر شده‌اند که درختان این محدوده نیز قطع خواهند شد.

انتشار تصاویر این حصارکشی سبب شد تا کاربران شبکه‌های اجتماعی ضمن یادآوری سوابق شهرداری در ماجرای ساخت مسجد در پارک قیطریه درباره سرنوشت درختان کهنسال پارک لاله ابراز نگرانی کردند. همزمان کارزاری در نامه به معاونت حقوق عامه قوه قضائیه به راه افتاد که طی آن از تعرض به بوستان‌ها متوقف شود. هرچند در رابطه با ساخت مسجد در پارک قیطریه هم کارزاری ۱۵۰ هزار نفری به راه افتاد، اما به چشم مسئولان نیامد.

 

مرتضی‌هادی جابری‌مقدم، عضو هیات‌علمی دانشکده شهرسازی دانشگاه تهران در ویدئویی از مقابل حصار‌های پارک لاله ضمن تایید اینکه در محدوده حصار‌ها انبوهی از درختان قرار دارند، گفت که «۳ هزار متر از پارک لاله را با هدف عملیات ساخت‌وساز حصارکشی کرده‌اند». او در ادامه اضافه کرد: «هیچ عقل سلیم و مدیریت خردمندانه‌ای در این نقطه از مرکز شهر تهران، که با تراکم مواجه است، چنین تصمیمی نمی‌گیرد».

این استاد دانشگاه با بیان اینکه متر به متر پارک لاله ارزشمند است، تاکید کرد که «پیرامون پارک لاله، مراکز و ساختمان‌هایی با کاربری‌های مختلف وجود دارد و نیازی به ساخت هیچ بنایی در دل پارک لاله نیست و فضای سبز آن باید حفظ شود».

جابری‌مقدم ابراز امیدواری کرد که حصار‌ها با «همت مردم» جمع شود و شهرداری از باارزش‌ترین اراضی شهر تهران دست بردارد و «عناد و لجبازی» با مردم را ادامه ندهد.

 

ساختمانی احداث نمی‌شود

بعد از آن، اما روز جمعه ۱۴ اردیبهشت، خبرگزاری آنلاین گزارشی نوشت که برای پیگیری ماجرای حصارکشی پارک لاله با روابط عمومی شهرداری منطقه ۶ تماس گرفته و این پاسخ را شنیده است: «هر گونه دخل‌وتصرف در بوستان‌ها بر عهده سازمان بوستان‌هاست و شهرداری مناطق فقط در نگهداشت بوستان‌ها دخیل‌اند».

تلاش خبرگزاری آنلاین برای ارتباط با مدیران سازمان بوستان‌ها به نتیجه‌ای نرسید، اما یکی دیگر از مدیران شهری نیز به این خبرگزاری گفت: «سرانجام حصارکشی مشخص نیست و شاید کلاً طرحی که مدنظر بوده، لغو شود و به اجرا درنیاید».

به گفته این مدیر شهری، ساخت فرهنگسرا و سرویس بهداشتی از پروژه‌هایی بود که اجرای آن فعلاً تعلیق شده است.

خبرگزاری آنلاین تی تی آنلاین با مدیرمسئولی داماد زاکانی هم مدعی شد که «به گفته مسئولان شهرداری، علت فنس‌کشی و این حریم‌سازی براساس نیاز پارک و بنا به درخواست مردم بعد از برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های متنوع ماه‌های قبل صورت گرفته و برای پروژه ایجاد فضای عمومی و آبنما برای زیباسازی بوستان لاله است و قرار نیست حتی یک درخت هم درآنجا قطع شود».

همزمان مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران درباره حصارکشی پارک لاله و زمزمه‌های ساخت‌وساز در بخش جنوبی این پارک قدیمی گفته که «پیگیری و گفتگو‌هایی با ریاست شورای شهر، معاون خدمات شهری شهردار و شهردار منطقه داشتم و براساس هماهنگی و گفت‌وگوی انجام شده با معاون خدمات شهری؛ پروژه‌ای در این نقطه احداث نمی‌شود».

او درباره احتمال ساخت مجتمع فرهنگی و هنری در این نقطه هم گفت: «ما مخالف ساخت مجموعه‌های فرهنگی و هنری نیستیم، اما هر چیز در جای خودش. در جنوب بلوار کشاورز، اراضی توسعه دانشگاه تهران وجود دارد که چند صد متر با این نقطه فاصله دارد، می‌توان برای ساخت چنین مجموعه‌هایی با آن‌ها تفاهم کرد. پارک قدیمی لاله با درختان کهنسال از دارایی‌های معنوی و ارزشمند شهر است که باید از آن محافظت کرد».

 

قطع درخت در هوای آلوده تهران

کارشناسان محیط زیست تاکید دارند که در ماجرای ساخت‌وساز داخل پارک‌ها، مساله تنها به قطع درختان محدود نیست، زیرا در نتیجه آن اراضی با ارزش زیست‌محیطی از نظر جذب آب و بهبود کیفیت هوا به سازه‌های شهری بدل می‌شوند و تنفس‌گاه‌ها از میان می‌روند.

عباس آخوندی، استاد دانشگاه تهران و وزیر کابینه‌های مرحوم اکبر هاشمی و حسن روحانی در واکنش به حصارکشی و احتمال ساخت‌وساز در پارک لاله در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «چگونه اینان به خودشان اجازه می‌دهند در شهری که اغلب روز‌های سال در وضعیت هوای ناسالم است این‌گونه به تخریب پارک‌ها و قطع درختان دست یازند؟ شمایان از کجا آمده‌اید که زندگی مردم برایتان پشیزی ارزش ندارد؟»

او ادامه داد: «شورای شهر چه می‌کند؟ نهاد‌های مدنی کجایند؟ احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب چرا لب به اعتراض نمی‌گشایند؟ آیا نباید قدری آزادگی داشت و در برابر این تخلفات ایستادگی کرد؟ ما را چه می‌شود؟» درحالی که طبق قانون هر گونه فعالیت عمرانی که منجر به تخریب فضای سبز و قطع درختان شود، ممنوع است طی دو سال اخیر به تناوب، خبر‌هایی از قطع درختان تهران در مناطق مختلف منتشر شده است. در بیشتر این موارد، مدیران شهری مدعی شده‌اند که سن زیستی درختان قطع شده، تمام شده بود. اکنون نیز این خطر وجود دارد که درختان کهنسال پارک لاله با ادعای پایان سن زیستی قطع شوند.

احداث این پارک بزرگ، که یکی از تنفس‌گاه‌های مهم تهران در محدوده خیابان انقلاب، بلوار کشاورز و امیرآباد است، در سال ۱۳۴۳ در اراضی تحت اختیار ارتش ملی ایران آغاز شد و حدود دو سال بعد نیز پایان یافت.

ارتش ملی ایران از این محدوده ۳۵ هکتاری، که پیش از احداث پارک باغ جلالیه نام داشت، برای سوارکاری و رژه استفاده می‌کرد. پس از احداث این پارک، نخستین کتابخانه کودکان و نوجوانان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این مجموعه راه‌اندازی شد. همچنین انجمن آثار ملی تندیس‌هایی از مفاخر ایران ازجمله ابوریحان بیرونی و عمر خیام را در نقاط مختلف این پارک نصب کرد.

در پارک لاله گونه‌های مختلف گیاهی ازجمله چنار، اقاقیا، کاج، سرو نقره‌ای، نارون، پالم، اقاقیا، افرا، ماهونیا، بربریس و صنوبر وجود دارد و فضای سبز آن نیز به گونه‌ای طراحی شده که برای آرامش و استراحت مناسب است.

در طراحی این پارک با الهام از الگوی پارک‌های ژاپنی آب‌نما‌ها و نهر‌ها به شکل مارپیچ ساخته شده‌اند. موزه هنر‌های معاصر، موزه فرش ایران و هتل لاله از ساختمان‌های مشهور نزدیک به پارک لاله‌اند.

سونامی حصارکشی

حصارکشی در پارک‌های تهران این روز‌ها تبدیل به رویه شده است. اولین مورد مربوط به پارک قیطریه بود. جایی که شهرداری تهران و مالک از فرصت تعطیلات نوروز استفاده کرده تا بتوانند بخش زیادی از عملیات ساخت را جلو ببرند. همان نگرانی که اهالی محل پیش از تعطیلات داشتند و ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران نیز به آن اشاره کرده و تذکر داده بود.

او ضمن مخالفت با ساخت مسجد در پارک قیطریه تاکید کرد: «حداقل ۱۵ درخت ارزشمند قدیمی با قطر چند ده سانتی‌متری در محوطه حصارکشی شده، وجود دارد که امکان جابه‌جایی آن‌ها حتی در فصل مناسب هم وجود ندارد؛ علاوه بر آن از ده‌ها اصله درخت و گونه‌های گیاهی نیز باید محافظت شود». او روز چهارشنبه ۸ فروردین در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که ساخت مسجد در بخشی از بوستان قیطریه نه تن‌ها «تعظیم شعائر اسلامی نیست بلکه موجب بدبینی بخش وسیعی از شهروندان خواهد شد، تا کی قرار است خودزنی کنیم؟» نگرانی‌ها در این زمینه از چند هفته پیش از تعطیلات نوروز آغاز شد، زمانی که انتشار تعدادی عکس نشان می‌داد قسمتی از این پارک حصارکشی شده است. پس از آن کارزاری برای حفظ این بوستان و جلوگیری از ساخت مسجد در آن به راه افتاد و برخی فعالان محیط زیست، معماران شهری و اعضای شورای شهر نیز گرایش به ساخت مسجد در گوشه‌گوشه شهر تهران ازجمله در پارک قیطریه و حتی به شرط قطع درخت را نشانه «کج‌سلیقگی» دانستند. همچنین ازجمله دیگر اعتراض‌ها، جمعی از اهالی این منطقه روز سیزدهم فروردین در این پارک دست به تجمع زدند که البته از سوی مسئولان مربوط به آن توجهی نشد. این همه درحالی است که بسیاری از کاربران در فضای مجازی می‌نویسند، مقامات مسئول درحالی بر احداث این مسجد اصرار می‌ورزند که شمار اندک نمازگزاران و حاضران در مساجد در سراسر کشور را نادیده می‌گیرند.