طریقه نوشتن سفته ضمانت

سفته ضمانت سندی معتبر است که صادرکننده آن متعهد می شود در صورت عدم انجام تعهد یا تخلف از مفاد قرارداد اصلی، مبلغ معینی را پرداخت کند. تکمیل دقیق و صحیح این سند از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که از بروز مشکلات حقوقی و سوءاستفاده های احتمالی پیشگیری می کند و حقوق طرفین را تضمین می نماید. در ادامه این مقاله، یک راهنمای جامع و گام به گام برای طریقه نوشتن سفته ضمانت ارائه خواهد شد.

در دنیای امروز، سفته به عنوان یکی از اسناد تجاری مهم، کاربردهای فراوانی یافته است. از ضمانت حسن انجام کار در قراردادهای استخدامی گرفته تا تضمین بازپرداخت وام های بانکی و شخصی، این سند نقش کلیدی در ایجاد اطمینان و تعهد بین افراد و سازمان ها ایفا می کند. اما پیچیدگی های حقوقی و فنی مربوط به تکمیل آن، نیازمند آگاهی کامل از جزئیات است. بسیاری از افراد، چه در جایگاه صادرکننده (ضامن) و چه در جایگاه گیرنده (مضمون له)، با نحوه پر کردن سفته ضمانت آشنایی کافی ندارند و همین عدم آگاهی می تواند منجر به اعتبار نداشتن سند یا سوءاستفاده از آن شود.

این راهنما با هدف توانمندسازی تمامی افرادی که با سفته ضمانت سروکار دارند، تدوین شده است. از کارجویان و کارمندان گرفته تا کارفرمایان و مدیران منابع انسانی، و همچنین وام گیرندگان و ضامنین، همه می توانند با مطالعه این مطلب، به درک عمیقی از ابعاد حقوقی و عملی سفته ضمانت دست یابند. ما با زبانی ساده و روان، ضمن حفظ اعتبار علمی مطالب، به تشریح هر بخش از سفته، نکات حقوقی کلیدی و راهکارهای پیشگیری از مشکلات خواهیم پرداخت تا اطمینان حاصل شود که شما با آگاهی کامل، از حقوق خود دفاع کرده و از هرگونه خطر احتمالی جلوگیری نمایید.

سفته ضمانت چیست و چرا باید با دقت تکمیل شود؟

برای درک کامل طریقه نوشتن سفته ضمانت، ابتدا باید با ماهیت و جایگاه حقوقی آن آشنا شویم و بدانیم چرا تکمیل دقیق این سند تا این حد اهمیت دارد.

تعریف سفته و جایگاه حقوقی آن

سفته، که در اصطلاح حقوقی به آن «فته طلب» نیز گفته می شود، یک سند تجاری است که به موجب آن، صادرکننده تعهد می کند مبلغ معینی را در موعد مقرر یا عندالمطالبه (به محض مطالبه) در وجه شخص معین، یا به حواله کرد آن شخص، یا در وجه حامل پرداخت کند. این تعریف که در ماده 308 قانون تجارت ایران نیز آمده، نشان می دهد که سفته یک تعهد پرداخت بدون قید و شرط است. با این حال، در کاربرد ضمانتی، این تعهد مشروط به عدم انجام یا نقض یک تعهد اصلی دیگر می شود.

سفته به دلیل ویژگی های خاص خود، از جمله قابلیت انتقال آسان و ضمانت اجرایی بالا، از اسناد مهم در معاملات تجاری و مالی محسوب می شود. اعتبار تجاری سفته به آن امکان می دهد که به سرعت و با اطمینان، در جریان مبادلات مالی قرار گیرد.

مفهوم و کاربرد سفته ضمانت

سفته ضمانت، نوع خاصی از سفته است که هدف اصلی از صدور آن، تضمین انجام یک تعهد یا جبران خسارت احتمالی ناشی از عدم انجام آن تعهد است، نه صرفاً پرداخت مبلغی مشخص در تاریخ معین. تفاوت اصلی سفته ضمانت با سفته عادی در همین هدف پنهان و مشروط بودن مطالبه آن است. در سفته عادی، مطالبه وجه در تاریخ سررسید حق دارنده سفته است، اما در سفته ضمانت، دارنده تنها در صورت اثبات تخلف از تعهد اصلی، حق مطالبه دارد.

موارد رایج استفاده از سفته ضمانت عبارتند از:

• ضمانت حسن انجام کار (قراردادهای استخدامی): کارفرمایان از کارجویان و کارمندان خود سفته ای را به عنوان تضمین انجام صحیح وظایف، حفظ اسرار شرکت و عدم ورود خسارت دریافت می کنند.
• ضمانت بازپرداخت وام و تسهیلات بانکی یا شخصی: در این حالت، سفته برای تضمین بازپرداخت به موقع اقساط یا کل مبلغ وام به بانک یا شخص وام دهنده ارائه می شود.
• ضمانت حسن انجام تعهد در قراردادهای مختلف: در قراردادهای اجاره، مشارکت، پیمانکاری، نمایندگی و سایر توافقات، ممکن است یکی از طرفین برای اطمینان از انجام تعهدات طرف دیگر، سفته ضمانت دریافت کند.

اهمیت تکمیل صحیح سفته ضمانت

تکمیل صحیح سفته ضمانت از اهمیت حیاتی برخوردار است. هرگونه نقص، اشتباه یا ابهام در نحوه پر کردن سفته ضمانت می تواند عواقب جدی حقوقی برای صادرکننده و گیرنده داشته باشد. برای صادرکننده، تکمیل نادرست ممکن است به معنای از دست دادن توانایی دفاع از خود در برابر مطالبات بی اساس باشد و برای گیرنده نیز، سند را از اعتبار تجاری خارج کرده یا حتی او را در معرض اتهام خیانت در امانت قرار دهد. از دست دادن امتیازات تجاری سفته، تبدیل آن به یک سند عادی، و دشواری در اثبات اهداف واقعی صدور، تنها بخشی از مشکلاتی است که در اثر عدم تکمیل دقیق سفته پدید می آیند. از این رو، آگاهی از طریقه نوشتن سفته ضمانت به شیوه ای کاملاً قانونی و دقیق، امری اجتناب ناپذیر است.

گام به گام: نحوه تکمیل هر بخش از برگه سفته برای ضمانت

تکمیل صحیح و دقیق سفته، به ویژه سفته ضمانت، نیازمند توجه به جزئیات هر بخش از برگه است. در این قسمت به صورت گام به گام طریقه نوشتن سفته ضمانت و نحوه پر کردن هر فیلد را توضیح می دهیم.

بخش 1: مبلغ سفته (هم به عدد، هم به حروف)

در بالای برگه سفته، معمولاً قسمتی با عنوان تا مبلغ… یا مبلغ اسمی وجود دارد که سقف اعتبار سفته را نشان می دهد. این مبلغ، حداکثر ارزشی است که سفته می تواند برای آن صادر شود. با این حال، ضروری است که مبلغ مورد ضمانت را هم به عدد و هم به حروف، با دقت و به صورت کامل در بخش های مشخص شده سفته درج کنید.

• نوشتن به عدد: مبلغ را در جایگاه مربوطه با ارقام مشخص و خوانا بنویسید (مثلاً: 100,000,000 ریال).
• نوشتن به حروف: بلافاصله زیر آن، همان مبلغ را به حروف بنویسید (مثلاً: یکصد میلیون ریال).

نکته مهم: اطمینان حاصل کنید که مبلغ نوشتاری با مبلغ عددی کاملاً مطابقت داشته باشد. در صورت وجود تفاوت، طبق قانون، مبلغ نوشتاری ملاک عمل قرار می گیرد. همچنین، توصیه می شود مبلغ سفته از مبلغ اسمی چاپ شده روی برگه بیشتر نباشد. هرچند در صورت بیشتر بودن، اعتبار سفته از بین نمی رود و همان مبلغ نوشته شده قابل مطالبه است، اما رعایت این نکته، از بروز ابهامات احتمالی جلوگیری می کند.

بخش 2: تاریخ صدور سفته

درج تاریخ دقیق صدور سفته (روز، ماه، و سال) بر روی برگه الزامی است. این تاریخ، مبنای محاسبه بسیاری از مهلت های قانونی مرتبط با سفته، مانند مهلت واخواست (اعتراض عدم تادیه) است. تاریخ صدور را با ارقام و حروف به صورت واضح و خوانا بنویسید (مثلاً: 1402/08/15 یا پانزدهم آبان ماه یک هزار و چهارصد و دو). عدم درج تاریخ صدور، سفته را از اعتبار تجاری ساقط کرده و به یک سند عادی تبدیل می کند که فاقد بسیاری از امتیازات و ضمانت های اجرایی اسناد تجاری است.

بخش 3: تاریخ پرداخت سفته (سررسید)

یکی از مهم ترین نکات در طریقه نوشتن سفته ضمانت، نحوه درج تاریخ پرداخت (سررسید) است. در سفته های عادی، تاریخ مشخصی برای پرداخت تعیین می شود، اما در سفته ضمانت، به هیچ عنوان نباید تاریخ پرداخت مشخص و معینی را درج کنید. دلیل این امر آن است که هدف سفته ضمانت، تضمین انجام یک تعهد در آینده است و مطالبه آن تنها در صورت تخلف از آن تعهد مجاز است. درج تاریخ سررسید مشخص، می تواند این سفته را به یک سفته عادی تبدیل کند و به دارنده این امکان را بدهد که حتی بدون وقوع تخلف، در تاریخ مقرر وجه سفته را مطالبه کند.

به جای تاریخ پرداخت، عبارات زیر را در بخش مربوطه یا در متن سفته قید کنید:

• بابت ضمانت حسن انجام کار
• بابت ضمانت بازپرداخت وام
• به شرط انجام تعهد
• عندالمطالبه (اگرچه استفاده از این عبارت در سفته ضمانت نیز باید با احتیاط صورت گیرد، زیرا می تواند به معنای مطالبه در هر زمان باشد. بهترین روش، ارجاع به قرارداد اصلی و شرایط آن است.)

این عبارات، نشان دهنده ماهیت ضمانتی سفته بوده و شرط مطالبه آن را منوط به وقوع تخلف از تعهد اصلی می کند.

بخش 4: نام گیرنده سفته

درج نام دقیق و کامل گیرنده سفته (شخص حقیقی یا حقوقی) بسیار حیاتی است. این قسمت باید به صورت خوانا و بدون ابهام پر شود. اگر گیرنده شخص حقیقی است، نام و نام خانوادگی او را بنویسید. اگر گیرنده شخص حقوقی (مانند شرکت یا بانک) است، نام کامل آن نهاد را درج کنید.

خالی گذاشتن این بخش، سفته را در وجه حامل می کند. سفته در وجه حامل به این معناست که هر شخصی که سفته را در دست داشته باشد، می تواند وجه آن را مطالبه کند و این موضوع می تواند خطرات جدی سوءاستفاده را به دنبال داشته باشد. لذا همواره نام گیرنده را به وضوح و با دقت بنویسید.

بخش 5: محل پرداخت سفته

طبق ماده 308 قانون تجارت، درج محل پرداخت سفته (محل کارسازی) اختیاری است و عدم درج آن موجب بی اعتباری سفته نمی شود. با این حال، اگر قصد دارید محل خاصی را برای پرداخت مشخص کنید (مثلاً نام شعبه بانک یا شهری خاص)، می توانید آن را در این قسمت درج نمایید. در صورت عدم درج، محل صدور سفته به عنوان محل پرداخت تلقی می شود.

بخش 6: امضا یا مهر صادرکننده (ضامن)

امضا، مهر یا اثر انگشت صادرکننده، حیاتی ترین بخش سفته است. بدون امضا، سفته هیچ اعتبار حقوقی ندارد، حتی به عنوان یک سند عادی. امضا نشان دهنده قبول تعهد و تایید محتوای سند توسط صادرکننده است. توصیه می شود سفته را با خودکار آبی یا مشکی و با امضای واضح و یکنواخت امضا کنید.

در صورتی که صادرکننده شخص حقوقی باشد، مهر رسمی شرکت و امضای صاحبان امضای مجاز (طبق اساسنامه شرکت) لازم است. اگر فرد بی سواد باشد، می تواند اثر انگشت خود را ثبت کند که در این صورت باید توسط دو شاهد امضا شود. دقت کنید که امضا باید در جایگاه مشخص شده روی سفته و به صورتی باشد که قابل جعل نباشد.

نکات حقوقی کلیدی و اختصاصی برای سفته ضمانت

فراتر از تکمیل فرم، درک نکات حقوقی پیرامون نحوه پر کردن سفته ضمانت و پشت نویسی سفته ضمانت برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی ضروری است.

نوشتن بابت ضمانت… بر روی متن سفته

برای متمایز کردن سفته ضمانت از سفته عادی و تعیین ماهیت واقعی آن، حتماً و با خط خود صادرکننده سفته، عبارت بابت ضمانت… را به صورت واضح و خوانا در متن سفته و در بخش توضیحات یا بالای مبلغ آن درج کنید. این عبارت باید به صورت دقیق و مشخص باشد، به عنوان مثال:

این سفته بابت ضمانت حسن انجام کار طبق قرارداد استخدامی شماره 123 مورخ 1402/08/15 در شرکت [نام شرکت] صادر شده است.

یا

این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام شماره 456 بانک [نام بانک] به [نام وام گیرنده] صادر شده است.

اهمیت این کار در این است که: اولا، شرایط مطالبه سفته را مشخص می کند و مطالبه آن را منوط به اثبات تخلف از قرارداد اصلی می سازد. ثانیا، از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری می کند، زیرا دارنده سفته نمی تواند بدون اثبات تخلف، وجه آن را مطالبه کند و در صورت اقدام، ممکن است با اتهام خیانت در امانت مواجه شود.

درج مشخصات قرارداد اصلی روی سفته

همانطور که در بالا ذکر شد، درج شماره، تاریخ و عنوان قرارداد اصلی (استخدام، وام، اجاره و غیره) که سفته بابت آن صادر شده، بر روی خود سفته بسیار مهم است. این کار ارتباط سفته را با تعهد اصلی به روشنی برقرار کرده و هرگونه شک و ابهام را از بین می برد. این اطلاعات به عنوان سند پشتیبان سفته عمل کرده و در صورت بروز اختلاف، ماهیت ضمانتی سفته را تقویت می کند. عدم درج این مشخصات، ممکن است دارنده سفته را در موضع قوی تری برای مطالبه وجه به عنوان سفته عادی قرار دهد.

پشت نویسی (ظهرنویسی) سفته ضمانت

پشت نویسی یا ظهرنویسی سفته می تواند دو هدف متفاوت داشته باشد:

1. ظهرنویسی برای انتقال: در این حالت، دارنده سفته آن را به شخص دیگری منتقل می کند. در سفته های عادی، این انتقال معمولاً بدون قید و شرط و صرفاً با امضای پشت سفته انجام می شود.
2. ظهرنویسی برای ضمانت (ضمانت از صادرکننده): اگر شخصی بخواهد سفته ای را به عنوان ضامن از صادرکننده امضا کند، باید حتماً عبارت اینجانب [نام ضامن] بابت ضمانت از صادرکننده سفته (آقای/خانم [نام صادرکننده]) امضا می کنم یا عبارتی مشابه را بر روی پشت سفته درج کند.

خطرات پشت نویسی بدون قید ضمانت: اگر شخصی صرفاً پشت سفته را بدون قید عبارت بابت ضمانت امضا کند، از نظر حقوقی ممکن است به عنوان ظهرنویس انتقال دهنده تلقی شده و مسئولیت تضامنی در پرداخت وجه سفته را به عهده بگیرد، حتی اگر قصد اصلی او صرفاً ضمانت از صادرکننده بوده باشد. این امر می تواند عواقب مالی سنگینی برای ضامن داشته باشد. لذا دقت در نحوه صحیح ظهرنویسی برای ضمانت بسیار مهم است.

جلوگیری از سوءاستفاده: خیانت در امانت سفته ضمانت

سفته ای که به عنوان ضمانت به کسی سپرده می شود، در واقع یک امانت است. گیرنده سفته موظف است آن را نزد خود نگه دارد و تنها در صورتی که صادرکننده از تعهد اصلی خود تخلف کند و خسارتی وارد شود، حق مطالبه آن را دارد. در غیر این صورت، مطالبه یا استفاده از سفته، مصداق خیانت در امانت است.

• تعریف حقوقی خیانت در امانت: خیانت در امانت جرمی است که در آن مال منقول یا غیرمنقولی که به عنوان امانت به کسی سپرده شده، به ناحق توسط امین مورد استفاده قرار گیرد، تصاحب شود، تلف گردد یا مفقود شود. در مورد سفته ضمانت، اگر گیرنده سفته بدون وقوع تخلف از سوی صادرکننده و یا بدون اثبات خسارت، اقدام به مطالبه وجه سفته کند، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.
• شرایطی که مطالبه سفته ضمانت، خیانت در امانت محسوب می شود:
  1. وجود یک قرارداد اصلی که سفته بابت آن به عنوان ضمانت داده شده است.
  2. عدم تخلف صادرکننده سفته از تعهدات مندرج در قرارداد اصلی.
  3. عدم ورود خسارت به گیرنده سفته.
  4. اقدام گیرنده سفته برای مطالبه وجه سفته به صورت غیرقانونی.
• مجازات قانونی خیانت در امانت: طبق قانون مجازات اسلامی، جرم خیانت در امانت می تواند منجر به حبس از شش ماه تا سه سال برای فرد خاطی شود.
• راهکارهای قانونی برای صادرکننده در صورت سوءاستفاده: در صورت مواجهه با چنین وضعیتی، صادرکننده سفته باید فوراً با یک وکیل مشورت کرده و اقدامات قانونی لازم را برای طرح شکایت کیفری خیانت در امانت و همچنین دفاع در برابر مطالبه وجه سفته در دادگاه حقوقی انجام دهد. جمع آوری مستندات مربوط به انجام تعهدات و عدم ورود خسارت، در این مرحله بسیار مهم است.

سفته ضمانت کاری (حسن انجام کار): آنچه باید بدانید

سفته ضمانت کاری یا سفته حسن انجام کار، یکی از رایج ترین انواع سفته ضمانت است که در فرآیند استخدام و همکاری بین کارفرما و کارمند مورد استفاده قرار می گیرد. در این بخش، به طور خاص به نحوه پر کردن سفته ضمانت کاری و نکات مربوط به آن می پردازیم.

ماهیت و هدف سفته حسن انجام کار

کارفرمایان به دلایل مختلفی از کارمندان خود سفته حسن انجام کار دریافت می کنند. هدف اصلی، ایجاد اطمینان از تعهد کارمند به انجام صحیح وظایف، حفظ اسرار تجاری شرکت، عدم افشای اطلاعات محرمانه، و جلوگیری از ورود خسارت به اموال یا منافع کارفرما است. این سفته به نوعی ابزاری برای تضمین وفاداری و مسئولیت پذیری کارمند در طول مدت همکاری و حتی پس از آن محسوب می شود.

جایگاه قانونی در قانون کار و تبعات آن

یکی از نکات مهم و قابل بحث در مورد سفته حسن انجام کار، خلأ قانونی در قانون کار ایران در خصوص صراحت قانونی برای دریافت این نوع سفته است. قانون کار، صراحتاً کارفرما را مجاز به دریافت سفته ضمانت نمی داند و شرایط خاصی را برای آن تعیین نکرده است. همین خلأ قانونی، چالش ها و ابهامات زیادی را هم برای کارمندان و هم برای کارفرمایان ایجاد کرده است. فقدان چارچوب قانونی مشخص می تواند به سوءاستفاده های احتمالی منجر شود و پیگیری حقوقی آن را دشوار سازد. با این حال، رویه عملی در بسیاری از شرکت ها و موسسات، دریافت این سفته است و محاکم قضایی نیز در صورت اثبات شرایط سوءاستفاده، به پرونده های مرتبط رسیدگی می کنند.

توصیه های اختصاصی برای کارمند (صادرکننده سفته)

اگر شما به عنوان کارمند یا کارجو ملزم به ارائه سفته ضمانت کاری هستید، برای محافظت از خود و جلوگیری از مشکلات آتی، به توصیه های زیر با دقت عمل کنید:

1. سفته را با خط خود تکمیل کنید: تمام قسمت های سفته (مبلغ به عدد و حروف، تاریخ صدور، نام گیرنده) را شخصاً و با خط خود بنویسید. این کار می تواند در صورت بروز اختلاف، اثبات ماهیت ضمانتی سفته را برای شما آسان تر کند.
2. عدم درج تاریخ سررسید: همانطور که قبلاً توضیح داده شد، در قسمت تاریخ پرداخت، هیچ تاریخ مشخصی را درج نکنید.
3. درج عبارت دقیق بابت ضمانت حسن انجام کار: در فضای خالی روی سفته، یا در بالای قسمت مبلغ، عبارت کامل و دقیقی بنویسید که ماهیت ضمانتی سفته را کاملاً روشن کند. به عنوان مثال: این سفته صرفاً بابت ضمانت حسن انجام کار در شرکت [نام شرکت/سازمان] طبق قرارداد استخدامی شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] صادر شده است و بدون نقض شرایط این قرارداد، قابل مطالبه نمی باشد.
4. اخذ رسید کتبی یا کپی سفته: حتماً پس از تکمیل و امضای سفته، از کارفرما یک رسید کتبی با امضا و مهر شرکت دریافت کنید که در آن، مشخصات سفته (شماره سفته، مبلغ، نام گیرنده) و هدف از دریافت (ضمانت حسن انجام کار) ذکر شده باشد. همچنین، یک کپی از سفته تکمیل شده را برای خود نگهداری کنید.
5. اهمیت مشخص کردن شرایط مطالبه سفته در قرارداد اصلی: در قرارداد کار خود، بندی را به صراحت به سفته ضمانت اختصاص دهید و شرایط دقیق و روشنی را برای مطالبه سفته توسط کارفرما (مانند اثبات ورود خسارت به دلیل تقصیر یا تخلف کارمند) درج کنید.

توصیه های اختصاصی برای کارفرما (گیرنده سفته)

کارفرمایانی که از کارمندان خود سفته ضمانت دریافت می کنند، باید به نکات حقوقی زیر توجه داشته باشند تا در آینده با اتهامات احتمالی مانند خیانت در امانت مواجه نشوند:

1. تنظیم قرارداد کار محکم با شرایط مطالبه سفته: در قرارداد کار، بندهای مربوط به سفته ضمانت را با دقت و صراحت کامل تنظیم کنید و شرایط دقیق و مستند مطالبه سفته را (مثلاً در صورت اثبات ورود خسارت، عدم انجام تعهدات کلیدی، یا افشای اسرار) درج نمایید. این شرایط باید منطقی و قابل اثبات باشند.
2. نگهداری سفته به عنوان امانت: سفته دریافت شده از کارمند، ماهیت امانی دارد و کارفرما باید آن را با دقت و به عنوان یک امانت نزد خود نگهداری کند. هرگونه سوءاستفاده یا مطالبه بی اساس از این سفته، مصداق خیانت در امانت است.
3. لزوم اثبات تخلف کارمند و ورود خسارت برای مطالبه: در صورت نیاز به مطالبه وجه سفته، کارفرما باید بتواند تخلف کارمند از تعهدات کاری و ورود خسارت مستقیم ناشی از این تخلف را به صورت مستند و قانونی اثبات کند. صرف ادعا کافی نیست.
4. بازگرداندن سفته پس از اتمام قرارداد و انجام تعهدات: پس از اتمام دوره همکاری و انجام کامل تعهدات توسط کارمند و عدم وجود هیچگونه ادعای خسارت از سوی کارفرما، سفته ضمانت باید فوراً به کارمند بازگردانده شود و رسید دریافت آن اخذ گردد. عدم بازگرداندن سفته در این شرایط نیز می تواند به عنوان خیانت در امانت تلقی شود.

سفته ضمانت وام: نکات تکمیلی

سفته ضمانت وام، یکی دیگر از کاربردهای رایج این سند تجاری است که برای تضمین بازپرداخت تسهیلات مالی، چه از سوی بانک ها و موسسات اعتباری و چه در روابط شخصی، مورد استفاده قرار می گیرد. نحوه پر کردن سفته ضمانت وام نیز دارای ظرایف خاص خود است.

نحوه تکمیل سفته برای ضمانت وام بانکی یا شخصی

در زمان تکمیل سفته برای ضمانت وام، علاوه بر رعایت تمامی نکات عمومی مربوط به طریقه نوشتن سفته ضمانت، به موارد زیر نیز توجه کنید:

1. درج دقیق عبارت بابت ضمانت پرداخت وام/تسهیلات: در متن سفته و در بخش توضیحات، حتماً عبارتی نظیر این سفته بابت ضمانت پرداخت وام/تسهیلات شماره [شماره وام] از بانک/موسسه [نام بانک/موسسه مالی] به [نام وام گیرنده اصلی] صادر شده است. یا اگر وام شخصی است، این سفته بابت ضمانت بازپرداخت وام مورخ [تاریخ وام] از آقای/خانم [نام وام دهنده] به آقای/خانم [نام وام گیرنده اصلی] صادر شده است. را قید کنید.
2. مشخص کردن مبلغ و شماره قرارداد وام: مبلغ سفته باید معادل یا کمی بیشتر از مبلغ وام اصلی باشد و شماره قرارداد وام (در صورت وجود) نیز باید روی سفته درج شود.
3. هماهنگی با موسسه مالی یا شخص وام دهنده: پیش از تکمیل نهایی سفته، با کارشناسان بانک یا موسسه مالی مربوطه هماهنگی کنید و از آن ها بخواهید راهنمایی های لازم را در مورد نحوه پر کردن سفته ضمانت وام، به ویژه در مورد بخش هایی مانند تاریخ پرداخت (که معمولاً به صورت عندالمطالبه یا با اشاره به شرایط قرارداد وام قید می شود) و نام دقیق گیرنده، ارائه دهند. این امر از هرگونه خطا و ابهام جلوگیری می کند.

اشتباهات رایج در نوشتن سفته ضمانت و راه های پیشگیری

در فرآیند طریقه نوشتن سفته ضمانت، برخی اشتباهات رایج وجود دارند که می توانند اعتبار سفته را به خطر انداخته یا به سوءاستفاده از آن منجر شوند. آگاهی از این اشتباهات و راه های پیشگیری از آن ها، برای هر دو طرف معامله ضروری است.

• خالی گذاشتن فیلدهای ضروری: خالی گذاشتن بخش هایی مانند نام گیرنده، مبلغ به عدد یا حروف، یا امضا، می تواند سفته را بی اعتبار کند یا ریسک های جدی به دنبال داشته باشد (مانند در وجه حامل شدن سفته).
• امضای سفته سفید امضا (خالی از هرگونه متن): این یکی از خطرناک ترین اشتباهات است. سفته سفید امضا به دارنده آن اجازه می دهد تا هر مبلغ و شرایطی را روی سفته درج کند. هرگز سفته سفید امضا ارائه ندهید.
• عدم درج عبارت بابت ضمانت…: اگر ماهیت ضمانتی سفته به وضوح بر روی آن قید نشود، سفته ممکن است به عنوان یک سفته عادی تلقی شود و دارنده بتواند بدون اثبات تخلف، وجه آن را مطالبه کند.
• نوشتن تاریخ سررسید در سفته ضمانت: همانطور که تاکید شد، سفته ضمانت نباید تاریخ سررسید مشخص داشته باشد، زیرا هدف آن تضمین یک تعهد در آینده است، نه پرداخت در تاریخ معین.
• عدم دریافت رسید یا کپی از سفته ارائه شده: در صورت ارائه سفته ضمانت، حتماً یک رسید مکتوب و معتبر از گیرنده دریافت کنید که در آن مشخصات سفته و علت دریافت آن به وضوح قید شده باشد. همچنین یک کپی از سفته تکمیل شده را برای خود نگهداری کنید.
• ناخوانا بودن دستخط یا امضا: اطمینان حاصل کنید که تمامی اطلاعات روی سفته به صورت خوانا و بدون ابهام نوشته شده باشند تا از بروز اختلافات در آینده جلوگیری شود.
• عدم ارجاع به قرارداد اصلی: فراموش کردن درج شماره و تاریخ قرارداد اصلی که سفته بابت آن صادر شده، می تواند اثبات ماهیت ضمانتی سفته را دشوار کند.
• پشت نویسی سفته بدون قید ماهیت ضمانتی: اگر قصد دارید به عنوان ضامن پشت سفته را امضا کنید، حتماً عبارت بابت ضمانت را به صورت صریح قید کنید تا مسئولیت تضامنی ظهرنویس عادی را متقبل نشوید.

سوالات متداول (FAQ) درباره سفته ضمانت

آیا سفته سفید امضا معتبر است؟

سفته سفید امضا، به معنای سفته ای که تنها امضای صادرکننده در آن درج شده و سایر بخش ها (مبلغ، تاریخ، نام گیرنده) خالی است، از نظر قانونی دارای اعتبار تجاری نیست. اما اگر صادرکننده با رضایت خود سفته را سفید امضا کرده باشد و دارنده طبق توافق آن را تکمیل کند، می تواند معتبر تلقی شود. با این حال، ریسک سوءاستفاده در سفته سفید امضا بسیار بالاست و توصیه اکید می شود که هرگز سفته ای را به صورت سفید امضا صادر نکنید.

مدت اعتبار سفته ضمانت چقدر است؟

سفته ضمانت به خودی خود تاریخ انقضای مشخصی ندارد، اما اعتبار آن به قرارداد اصلی که بابت آن صادر شده، بستگی دارد. تا زمانی که تعهد اصلی پابرجا باشد و صادرکننده آن را انجام نداده باشد، سفته ضمانت نیز دارای اعتبار است. پس از اتمام تعهدات و در صورت عدم وقوع تخلف، سفته باید به صادرکننده بازگردانده شود. مهلت مطالبه سفته به عنوان سند تجاری، یک سال از تاریخ سررسید (در صورت وجود) یا یک سال از تاریخ صدور (برای سفته عندالمطالبه) است، اما برای سفته ضمانت که سررسید ندارد، این مهلت می تواند پس از وقوع و اثبات تخلف از تعهد اصلی شروع شود.

چگونه سفته ضمانت خود را پس بگیریم؟

پس از اتمام دوره تعهد و انجام کامل وظایف یا بازپرداخت وام، صادرکننده سفته حق دارد سفته ضمانت خود را از گیرنده پس بگیرد. برای این منظور، می توانید به صورت کتبی از گیرنده درخواست بازپس گیری سفته را بنمایید و در صورت پس گرفتن، حتماً رسید کتبی دریافت کنید. اگر گیرنده از بازگرداندن سفته امتناع کند، می توانید از طریق ارسال اظهارنامه رسمی و سپس طرح دعوی حقوقی یا حتی شکایت کیفری (در صورت اثبات خیانت در امانت)، سفته خود را مطالبه نمایید.

اگر کارفرما سفته ضمانت را پس ندهد، چه اقدامی باید کرد؟

اگر پس از اتمام قرارداد کار و انجام کلیه تعهدات، کارفرما از بازگرداندن سفته ضمانت حسن انجام کار خودداری کند، می توانید ابتدا با ارسال یک اظهارنامه رسمی از او بخواهید که سفته را مسترد کند. در صورت عدم استرداد، می توانید با در دست داشتن مدارک و مستندات مربوط به اتمام قرارداد و انجام تعهدات، از کارفرما به اتهام خیانت در امانت شکایت کیفری کنید و همچنین دادخواست حقوقی برای استرداد سفته ارائه دهید.

آیا می توان تاریخ پرداخت سفته ضمانت را عندالمطالبه نوشت؟

بله، در برخی موارد برای سفته ضمانت می توان عبارت عندالمطالبه را در بخش تاریخ پرداخت نوشت. این به این معنی است که سفته در صورت مطالبه قابل پرداخت است. با این حال، برای سفته ضمانت، توصیه می شود که علاوه بر عندالمطالبه بودن، ماهیت ضمانتی آن نیز به وضوح و با ارجاع به قرارداد اصلی بر روی سفته قید شود تا دارنده نتواند بدون اثبات تخلف از تعهد اصلی، آن را مطالبه کند و از سوءاستفاده احتمالی جلوگیری شود.

آیا نیاز به ضامن دیگری برای سفته ضمانت است؟

خیر، خود صادرکننده سفته، ضامن اصلی تعهد است. اما در برخی موارد، ممکن است گیرنده سفته (مثلاً بانک یا کارفرما) علاوه بر سفته صادرکننده، درخواست ضامن دیگری نیز بکند تا فرد ثالثی نیز پشت سفته را امضا کند و پرداخت آن را تضمین نماید. در این صورت، شخص ثالث باید با قید عبارت بابت ضمانت از صادرکننده پشت سفته را امضا کند.

تفاوت سفته ضمانت با چک ضمانت چیست؟

سفته و چک هر دو از اسناد تجاری هستند، اما تفاوت های عمده ای دارند. چک سند پرداخت حال (به روز) است که معمولاً به تاریخ روز صادر می شود و باید از موجودی حساب بانکی پرداخت شود. ضمانت اجرای کیفری دارد و صادرکننده چک بلامحل می تواند مورد پیگرد کیفری قرار گیرد. اما سفته یک سند تعهد پرداخت در آینده است که لزوماً نیاز به حساب بانکی ندارد و بیشتر جنبه ضمانت اجرایی حقوقی دارد تا کیفری. در مورد ضمانت، هر دو می توانند استفاده شوند، اما سفته به دلیل سهولت تهیه و عدم نیاز به حساب بانکی، در موارد ضمانت کاری و شخصی بیشتر رایج است.

سخن پایانی و توصیه های نهایی

درک صحیح از طریقه نوشتن سفته ضمانت و رعایت نکات حقوقی مربوط به آن، نه تنها یک ضرورت قانونی، بلکه ضامن حفظ حقوق و منافع شما در معاملات مختلف است. سفته ضمانت، چه برای کارفرما و چه برای کارمند، چه برای وام دهنده و چه برای وام گیرنده، ابزاری قدرتمند است که در صورت استفاده صحیح، می تواند امنیت و اطمینان را به همراه داشته باشد و در صورت سهل انگاری، به چالش ها و مشکلات حقوقی جدی منجر شود.

همانطور که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، از دقت در تکمیل هر بخش از سفته، از مبلغ و تاریخ صدور گرفته تا نام گیرنده و امضا، و به ویژه عدم درج تاریخ سررسید و قید صریح بابت ضمانت…، همگی نکات کلیدی هستند که باید با وسواس خاصی رعایت شوند. همچنین، آشنایی با مفهوم خیانت در امانت و راه های پیشگیری از سوءاستفاده، می تواند سپر دفاعی محکمی برای صادرکننده سفته باشد.

در پایان، اهمیت فوق العاده مشاوره با یک وکیل یا کارشناس حقوقی قبل از صدور یا دریافت سفته ضمانت را نمی توان نادیده گرفت. هر موقعیت حقوقی می تواند دارای جزئیات خاص خود باشد و مشاوره با متخصص، بهترین راه برای اطمینان از صحت اقدامات و پیشگیری از هرگونه مشکل در آینده است. همچنین، تأکید بر مستندسازی تمام توافقات مرتبط با سفته، اعم از قرارداد اصلی، رسیدها و شرایط بازپس گیری، ضروری است تا در صورت لزوم، بتوانید از حقوق خود به نحو احسن دفاع کنید. با رعایت این اصول، می توانید از سفته ضمانت به عنوان یک ابزار قدرتمند و امن در تعاملات مالی و تجاری خود بهره مند شوید.