مهریه 110 سکه تصویب شد

این باور که «مهریه ۱۱۰ سکه تصویب شد» اغلب به معنای محدودیت کلی مهریه به این میزان تلقی می شود، در حالی که این سقف صرفاً ناظر بر جنبه کیفری و امکان حبس زوج در صورت عدم پرداخت است. قانون حمایت خانواده، مهریه را تا سقف ۱۱۰ سکه مشمول ضمانت اجرای حبس می داند، اما به هیچ وجه میزان کل مهریه را محدود نمی کند و مرد همچنان موظف به پرداخت تمام مهریه تعیین شده در عقدنامه است. این مقاله به بررسی جامع وضعیت قانونی مهریه در ایران، تفاوت میان سقف مطالبه و سقف اعمال حبس، طرح های جدید مجلس و سایر ابهامات مرتبط می پردازد تا دیدگاهی شفاف و تخصصی به مخاطبان ارائه دهد.

مهریه، یکی از ارکان اصلی عقد نکاح در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران است که به عنوان یک حق مالی و پشتوانه زن در زندگی مشترک تلقی می شود. در طول سالیان متمادی و با تحولات اقتصادی و اجتماعی، قوانین مرتبط با مهریه نیز دستخوش تغییراتی شده اند که هر یک به نوعی تلاش در جهت ایجاد تعادل و کاهش چالش های مربوط به آن داشته اند. با این حال، شایعات و تفاسیر نادرست از قوانین موجود، به ویژه در مورد «مهریه ۱۱۰ سکه»، سردرگمی های زیادی را در میان زوجین و عموم مردم ایجاد کرده است. در این مقاله، با رویکردی حقوقی و تحلیلی، به بررسی دقیق ابعاد مختلف قانون مهریه، به ویژه ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، طرح های پیشنهادی مجلس و رویه های قضایی مرتبط با مطالبه، تقسیط و عواقب عدم پرداخت مهریه خواهیم پرداخت.

مبانی مهریه در قانون ایران: تعاریف و انواع

مهریه در نظام حقوقی و فقهی ایران، مالی است که مرد هنگام عقد نکاح، پرداخت آن را به زن بر عهده می گیرد. این تعهد مالی، به محض جاری شدن صیغه عقد، به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هرگونه تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد. فلسفه وجودی مهریه، علاوه بر جنبه شرعی و دینی، ایجاد پشتوانه ای مالی برای زن و نشانه ای از صداقت و علاقه مرد در آغاز زندگی مشترک است. قانون مدنی ایران، ضمن تأکید بر مالکیت زن بر مهریه از زمان عقد، انواع مختلفی از آن را نیز پیش بینی کرده است.

تعریف حقوقی و شرعی مهریه

از منظر فقه اسلامی، مهریه (یا صداق) هدیه ای است که مرد به زن می بخشد و به عنوان نمادی از احترام و تعهد تلقی می شود. در قانون مدنی ایران، ماده ۱۰۸۲ صراحتاً بیان می دارد: به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بکند. این ماده، مالکیت زن بر مهریه را تأیید کرده و به او اجازه می دهد تا بلافاصله پس از عقد، اقدام به مطالبه و هرگونه بهره برداری از آن نماید.

انواع مهریه و ویژگی های آن

مهریه در قانون ایران به دو دسته اصلی تقسیم می شود که هر کدام ویژگی ها و تبعات حقوقی خاص خود را دارند:

• مهریه عندالمطالبه:

  این نوع مهریه، رایج ترین شکل مهریه در کشور است و به این معناست که زن هر زمان که بخواهد، می تواند آن را از مرد مطالبه کند. حق مطالبه مهریه عندالمطالبه، مشروط به وقوع طلاق یا اتمام زندگی مشترک نیست و زن حتی در دوران زندگی زناشویی نیز می تواند آن را درخواست نماید. مرد موظف است در صورت مطالبه، مهریه را پرداخت کند و در صورت عدم توانایی، می تواند درخواست اعسار و تقسیط را به دادگاه ارائه دهد. در صورت عدم پرداخت یا عدم پذیرش اعسار، ضمانت اجراهایی مانند توقیف اموال یا حبس (تا سقف مقرر قانونی) برای مرد در نظر گرفته می شود.

• مهریه عندالاستطاعه:

  در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت نماید مرد توانایی پرداخت آن را دارد. در عمل، اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است و این موضوع، فرآیند وصول مهریه را پیچیده تر می کند. این نوع مهریه کمتر رایج است و معمولاً برای کاهش بار مالی ناگهانی بر دوش مرد و جلوگیری از حبس زدایی استفاده می شود.

نحوه تعیین مهریه

میزان مهریه، به طور کامل بر اساس توافق زوجین و با رضایت کامل هر دو طرف در زمان عقد نکاح تعیین می شود. قانون هیچ سقف یا کف مشخصی برای تعیین میزان مهریه قرار نداده است و زوجین می توانند هر مالی اعم از منقول یا غیرمنقول را به عنوان مهریه تعیین کنند. با این حال، رویه قضایی و قانون گذاری، به ویژه در بخش ضمانت اجرای کیفری، محدودیت هایی را برای مهریه های کلان در نظر گرفته است که در ادامه به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد.

قانون مهریه 110 سکه: سقف ضمانت اجرای کیفری، نه سقف تعهد مالی

عبارت «مهریه 110 سکه تصویب شد» یکی از رایج ترین ابهامات در میان مردم است. بسیاری به اشتباه گمان می کنند که بر اساس این قانون، زن تنها حق دریافت ۱۱۰ سکه را دارد و مرد در قبال مهریه بیش از این مقدار مسئولیتی ندارد. حقیقت این است که قانون گذار هیچ محدودیتی برای اصل میزان مهریه تعیین نکرده و مرد موظف به پرداخت تمام مهریه ای است که در عقدنامه قید شده است. محدودیت ۱۱۰ سکه، صرفاً ناظر بر جنبه کیفری مهریه و امکان حبس زوج در صورت عدم پرداخت است.

توضیح ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده و ماده ۳ قانون اجرای محکومیت های مالی

مبنای قانون ۱۱۰ سکه، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ است که در تبصره آن آمده است: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.

بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، سقف ۱۱۰ سکه صرفاً برای اعمال ضمانت اجرای کیفری (حبس) در نظر گرفته شده است و به معنای محدودیت کلی میزان مهریه نیست.

ماده ۳ قانون اجرای محکومیت های مالی (مصوب ۱۳۹۴) نیز در راستای همین هدف، به موضوع حبس محکومان مالی می پردازد. این قوانین با هدف «حبس زدایی» و کاهش تعداد زندانیان مهریه وضع شده اند. پیش از این، حتی برای مهریه های کلان نیز امکان حبس زوج وجود داشت که مشکلات اجتماعی فراوانی را به همراه داشت. با این تغییر، رویکرد قانون به سمت استیفای حقوق مالی زن از طریق توقیف اموال و تقسیط، و نه از طریق مجازات حبس، سوق یافت.

جزئیات اعمال قانون ۱۱۰ سکه

در عمل، قانون ۱۱۰ سکه به این معناست:

• ضمانت اجرای حبس برای مهریه تا ۱۱۰ سکه: اگر مهریه زن تا سقف ۱۱۰ سکه باشد و مرد از پرداخت آن امتناع کند و دادگاه نیز اعسار او را نپذیرد، زن می تواند درخواست اعمال حبس برای مرد را داشته باشد. این حبس تا زمان پرداخت مهریه یا پذیرش اعسار از سوی دادگاه ادامه خواهد داشت.
• وضعیت مهریه های بالاتر از ۱۱۰ سکه: برای بخش مهریه ای که از ۱۱۰ سکه فراتر می رود (مثلاً اگر مهریه ۲۰۰ سکه باشد، برای ۹۰ سکه مازاد)، امکان حبس مرد وجود ندارد. در این حالت، زن برای وصول مازاد بر ۱۱۰ سکه باید ملائت زوج (توانایی مالی مرد) را اثبات کند. به عبارت دیگر، زن باید به دادگاه ثابت کند که مرد دارای اموال یا درآمد کافی برای پرداخت آن بخش از مهریه است. اگر زن نتواند این موضوع را اثبات کند و مرد نیز مالی برای توقیف نداشته باشد، عملاً وصول مازاد بر ۱۱۰ سکه بسیار دشوار خواهد بود.

مثال کاربردی: تصور کنید مهریه زنی ۳۰۰ سکه است. زن می تواند مطالبه کل ۳۰۰ سکه را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت انجام دهد. برای ۱۱۰ سکه اول، در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، مرد می تواند به حبس محکوم شود. اما برای ۱۹۰ سکه باقی مانده، زن باید اموالی از مرد معرفی کند یا توانایی مالی او را برای پرداخت این میزان ثابت نماید. در غیر این صورت، برای این ۱۹۰ سکه هیچ ضمانت اجرای حبسی وجود ندارد.

تغییر شاخص قیمت سالانه مهریه

تبصره الحاقی به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی بیان می دارد: چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تعیین نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود محاسبه و پرداخت خواهد شد. این قانون که در حال حاضر نیز اجرا می شود، تضمین می کند که ارزش مهریه با گذشت زمان و تورم، حفظ شود. در نتیجه، مهریه سکه نیز بر اساس نرخ روز مطالبه و شاخص های اعلامی از سوی بانک مرکزی محاسبه و تعیین خواهد شد و از این بابت، حقوق زن تضییع نمی گردد.

طرح های جدید مهریه در سال ۱۴۰۴: شایعات، واقعیت ها و چشم انداز آینده

در کنار قانون فعلی ۱۱۰ سکه، همواره طرح ها و پیشنهادهایی در مجلس شورای اسلامی و محافل حقوقی برای بازنگری در قوانین مهریه مطرح می شود. این طرح ها اغلب با هدف کاهش چالش های موجود، به ویژه معضل زندانیان مهریه و تأثیر نوسانات اقتصادی بر تعهدات مالی، ارائه می شوند. اما تشخیص قانون مصوب از طرح پیشنهادی برای عموم مردم دشوار است و همین امر منجر به شایعات و ابهامات زیادی می گردد.

بررسی دقیق طرح کاهش سقف حبس به ۱۴ سکه

یکی از پربحث ترین طرح های سال های اخیر، پیشنهاد کاهش سقف حبس برای مهریه به ۱۴ سکه است. این طرح با انگیزه کاهش هرچه بیشتر زندانیان مهریه و همخوانی با توان اقتصادی فعلی جامعه مطرح شده است. اما واقعیت این است که این موضوع هنوز در حد طرح بوده و تاکنون به قانون مصوب تبدیل نشده است. مراحل تصویب یک قانون شامل بررسی در کمیسیون های تخصصی مجلس، رأی گیری در صحن علنی، و تأیید شورای نگهبان است که فرآیندی زمان بر و پیچیده است. تا زمان تصویب نهایی و ابلاغ رسمی، قانون فعلی ۱۱۰ سکه به قوت خود باقی است.

جزئیات طرح ۱۴ سکه نشان می دهد که هدف آن کاهش اصل مهریه نیست، بلکه صرفاً محدود کردن ضمانت اجرای کیفری (حبس) به این تعداد سکه است. به این معنا که اگر این طرح به قانون تبدیل شود، مرد تنها تا سقف ۱۴ سکه امکان حبس را خواهد داشت و برای مازاد بر آن، زن فقط می تواند از طریق توقیف اموال و اثبات ملائت (توانایی مالی) مرد، مهریه خود را وصول کند. این طرح، مشابه با منطق پشت قانون ۱۱۰ سکه، به دنبال تفکیک جنبه مالی و جنبه کیفری مهریه است.

بررسی طرح های دیگر (مانند ۵ سکه)

گاهی اوقات، طرح های دیگری نیز با سقف های پایین تر (مانند ۵ سکه) در رسانه ها مطرح می شوند. این طرح ها نیز با همان انگیزه های کاهش بار مالی و حبس زدایی دنبال می شوند. اما مانند طرح ۱۴ سکه، تا زمانی که این پیشنهادها به تأیید نهایی مجلس و شورای نگهبان نرسند و ابلاغ نشوند، هیچ اثر قانونی ندارند و صرفاً در حد بحث و بررسی باقی می مانند. مهم است که مخاطبان همواره به دنبال اطلاعات از منابع رسمی و معتبر باشند و از شایعات بی اساس دوری کنند.

تأکید بر تفاوت قانون مصوب و طرح پیشنهادی

یکی از نکات کلیدی که باید همواره مورد تأکید قرار گیرد، تفاوت اساسی میان قانون مصوب و طرح پیشنهادی است. قانون مصوب، به محض ابلاغ، لازم الاجرا است و تمامی مراجع قضایی و اجرایی موظف به رعایت آن هستند. اما طرح پیشنهادی، صرفاً ایده ای است که در حال بررسی است و ممکن است با تغییرات فراوان یا حتی عدم تصویب مواجه شود. بنابراین، هرگونه تصمیم گیری حقوقی بر اساس طرح های پیشنهادی، می تواند پیامدهای نامطلوبی به دنبال داشته باشد.

چرا این طرح ها مطرح می شوند؟

انگیزه اصلی طرح های بازنگری در قانون مهریه، معضلات اجتماعی و اقتصادی است. افزایش روزافزون زندانیان مهریه، بالا رفتن قیمت سکه و تورم، و تأثیر این مسائل بر بنیان خانواده و تشویق یا بازدارندگی از ازدواج و طلاق، از جمله دلایلی هستند که قانون گذاران را به سمت بررسی راهکارهای جدید سوق می دهند. هدف نهایی، ایجاد سیستمی است که ضمن حفظ حقوق زن، از تحمیل بارهای غیرقابل تحمل بر مرد و پیامدهای اجتماعی ناشی از آن جلوگیری کند.

فرآیند مطالبه، پرداخت و دفاع در برابر مهریه

پس از درک مبانی و قوانین مرتبط با مهریه، آشنایی با فرآیند عملی مطالبه، پرداخت و دفاع در برابر آن برای زوجین از اهمیت بالایی برخوردار است. این فرآیند می تواند از طریق دو مسیر اصلی – اجرای ثبت و دادگاه خانواده – دنبال شود که هر کدام ویژگی ها و مراحل خاص خود را دارند.

روش های مطالبه مهریه

1. مطالبه از طریق اجرای ثبت:

   اگر سند ازدواج رسمی باشد، زن می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن به ثبت رسیده، تقاضای صدور اجراییه مهریه کند. دفترخانه پس از بررسی، اجراییه را صادر و به مرد ابلاغ می کند. مرد ۱۰ روز فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبی برای پرداخت آن دهد. در صورت عدم پرداخت، زن می تواند با معرفی اموال مرد (به جز مستثنیات دین)، درخواست توقیف آن را از طریق اجرای ثبت نماید. مزیت این روش، سرعت نسبتاً بالاتر و عدم نیاز به طی مراحل قضایی پیچیده در ابتدا است. با این حال، اجرای ثبت تنها می تواند اموال موجود مرد را توقیف کند و امکان اعمال حبس از طریق این نهاد وجود ندارد.

2. مطالبه از طریق دادگاه خانواده:

   در صورتی که سند ازدواج غیررسمی باشد یا زن بخواهد علاوه بر توقیف اموال، درخواست حبس (تا سقف مقرر) را نیز داشته باشد، باید دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند. در این روش، دادگاه پس از تشکیل جلسات رسیدگی و بررسی مستندات، حکم به پرداخت مهریه صادر می کند. در صورتی که مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، زن باید توانایی مالی (ملائت) مرد را برای مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات کند. حکم جلب تنها پس از صدور حکم قطعی دادگاه و عدم پرداخت مهریه در سقف مقرر قانونی و عدم اثبات اعسار توسط مرد، قابل اعمال است.

قانون اعسار و تقسیط مهریه

اعسار، به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت بدهی های خود است. در مورد مهریه، مردی که توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، می تواند از دادگاه درخواست اعسار و تقسیط نماید. شرایط درخواست اعسار عبارتند از:

• اثبات عدم تمکن مالی: مرد باید به دادگاه ثابت کند که دارایی کافی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد. این اثبات معمولاً با معرفی لیست کامل اموال، درآمدها، بدهی ها و ارائه شهادت شهود صورت می گیرد.
• تعیین اقساط: در صورت پذیرش اعسار، دادگاه با در نظر گرفتن توان مالی مرد، تعداد فرزندان، وضعیت اشتغال و هزینه های زندگی او، مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند. این اقساط می تواند شامل یک پیش پرداخت و سپس پرداخت های ماهانه یا سالانه باشد. میزان اقساط متغیر است و به تشخیص قاضی بستگی دارد.
• مستثنیات دین: قانون، اموالی را به عنوان مستثنیات دین شناخته است که حتی در صورت بدهکاری مرد، قابل توقیف برای مهریه نیستند. این اموال شامل منزل مسکونی در شأن زوج، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، و مقداری از حقوق یا مستمری برای گذران زندگی است. این مستثنیات با هدف حفظ حداقل های زندگی برای مرد و خانواده او در نظر گرفته شده اند.

عواقب عدم پرداخت مهریه

عدم پرداخت مهریه توسط مرد، می تواند عواقب حقوقی متعددی به دنبال داشته باشد:

• حکم جلب: تا سقف مقرر در قانون فعلی (۱۱۰ سکه)، در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، زن می تواند از دادگاه درخواست صدور حکم جلب مرد را داشته باشد.
• توقیف اموال: تمامی اموال منقول و غیرمنقول مرد (به جز مستثنیات دین) قابل توقیف توسط زن برای وصول مهریه است.
• کسر از حقوق: در صورتی که مرد کارمند باشد، یک چهارم حقوق او (در صورت متأهل بودن و تا زمانی که زن و شوهر از هم جدا نشده اند) یا یک سوم حقوق (در صورت جدایی و عدم اختیار همسر جدید) برای پرداخت مهریه کسر و به زن پرداخت می شود.

مالیات بر مهریه

یکی دیگر از موضوعات رایج، بحث مالیات بر مهریه است. در پاسخ قاطع به این ابهام باید گفت که در حال حاضر، هیچ گونه مالیاتی بر اصل مهریه یا در زمان ثبت آن اخذ نمی شود. طرح هایی در گذشته در این خصوص مطرح شده بود، اما هیچ کدام به تصویب نهایی نرسیدند و به قانون تبدیل نشدند. بنابراین، زوجین نگران پرداخت مالیات بر مهریه در زمان عقد یا مطالبه آن نباشند.

بررسی حقوقی نکات کلیدی و ابهامات رایج

در ادامه مباحث تخصصی مربوط به مهریه، به تعدادی از پرسش های کلیدی و ابهامات رایج در این حوزه خواهیم پرداخت که در فضای عمومی و در میان مخاطبان حقوقی مطرح می شود. پاسخ های دقیق به این ابهامات، درک جامع تری از وضعیت حقوقی مهریه در ایران ارائه می دهد.

تأثیر ازدواج مجدد زن بر مهریه همسر سابق

این یک پرسش متداول است که آیا پس از ازدواج مجدد زن، مرد همچنان موظف به پرداخت مهریه همسر سابق خود است؟ پاسخ حقوقی صریح این است که بله، ازدواج مجدد زن هیچ تأثیری بر تعهد مرد در پرداخت مهریه همسر سابقش ندارد. مهریه دینی است که به ذمه مرد قرار گرفته و جز با پرداخت کامل، ابراء (بخشش) از سوی زن، یا مصالحه و توافق دیگر میان طرفین، از بین نمی رود. بنابراین، اگر زن مهریه خود را به طور کامل دریافت نکرده باشد، حتی پس از ازدواج مجدد نیز می تواند آن را مطالبه کند.

وضعیت حق حبس زن باکره

حق حبس، یکی از حقوق قانونی زن در عقد دائم است که در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به آن اشاره شده است: زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. این حق، به ویژه برای زن باکره، معنای خاصی پیدا می کند. زن باکره می تواند تا زمان دریافت تمام مهریه خود، از تمکین خاص (برقراری رابطه زناشویی) خودداری کند، بدون آنکه این امر باعث از بین رفتن حق نفقه او شود. اعمال حق حبس تا زمانی معتبر است که زن یک بار نیز از آن صرف نظر نکرده باشد. با اولین تمکین، این حق ساقط می شود، اما حق دریافت مهریه همچنان پابرجا خواهد ماند.

تأثیر خیانت زن یا مرد بر مهریه

یکی از تصورات غلط رایج، این است که خیانت زن یا مرد می تواند بر مهریه تأثیر بگذارد. باید تأکید کرد که خیانت هیچ تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد. مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن عقد نکاح، به زن تعلق می گیرد و موارد فسخ نکاح یا طلاق، تأثیری بر اصل آن (مگر در شرایط خاص طلاق و بخشش بخشی از مهریه توسط زن) نمی گذارد. بنابراین، حتی در صورت اثبات خیانت زن، مرد همچنان موظف به پرداخت مهریه تعیین شده است و بالعکس، خیانت مرد نیز تأثیری بر حق مطالبه مهریه توسط زن نخواهد داشت. این موضوع در محاکم قضایی به وضوح رعایت می شود.

مهریه در طلاق از سوی زن و مرد

شرایط مطالبه و پرداخت مهریه در انواع طلاق متفاوت است:

• طلاق از سوی مرد: اگر مرد درخواست طلاق دهد، موظف است تمام مهریه زن را، حتی اگر بیش از ۱۱۰ سکه باشد، بپردازد. در صورت عدم توانایی پرداخت یکجا، می تواند درخواست اعسار و تقسیط دهد.
• طلاق از سوی زن (طلاق خلع یا مبارات): در این نوع طلاق، زن برای گرفتن طلاق ممکن است مجبور به بخشش تمام یا قسمتی از مهریه خود شود. این بخشش به عنوان فدیه برای جلب رضایت مرد به طلاق صورت می گیرد. میزان بخشش مهریه در این موارد، بر اساس توافق طرفین یا نظر دادگاه خواهد بود.

نقش وکیل متخصص خانواده

با توجه به پیچیدگی های قوانین مهریه و رویه های قضایی، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده در تمامی مراحل از مشاوره پیش از عقد تا مطالبه یا دفاع در برابر مهریه، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وکیل متخصص می تواند با ارائه مشاوره دقیق، راهنمایی در جمع آوری مستندات، تنظیم لوایح حقوقی و پیگیری پرونده در دادگاه یا اجرای ثبت، از تضییع حقوق موکل خود جلوگیری کرده و فرآیند را به بهترین شکل ممکن هدایت نماید. این موضوع به ویژه در پرونده های اعسار، تقسیط و توقیف اموال، نقش حیاتی دارد.

مهریه ۱۴ سکه برای چه کسانی است؟

همانطور که پیش تر نیز اشاره شد، قانون فعلی چنین محدودیتی برای اصل مهریه ندارد. اگر طرح ۱۴ سکه به قانون تبدیل شود، این سقف صرفاً برای جنبه کیفری (حبس) خواهد بود، نه میزان کلی مهریه. با این حال، در برخی موارد خاص، مانند زوج هایی که در زمان عقد مهریه ای تعیین نکرده اند (مهرالمثل یا مهرالسنه)، ممکن است قانون گذار حداقل هایی را برای مهریه در نظر بگیرد. اما این موضوع ربطی به محدوده کلی مهریه برای تمامی زوجین ندارد و اغلب مربوط به طرح های پیشنهادی یا رویه های خاص برای ازدواج های آسان است که هنوز عمومی نشده اند.

آیا مرد برای پرداخت مهریه بالای ۱۱۰ سکه زندانی می شود؟

به طور قاطع، پاسخ این است که خیر. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، برای مهریه هایی که از ۱۱۰ سکه فراتر می رود، ضمانت اجرای حبس وجود ندارد. در این موارد، تنها ملائت زوج (توانایی مالی مرد) ملاک پرداخت است و زن باید توانایی مالی مرد را برای مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات کند. در صورت عدم اثبات یا عدم وجود اموال کافی، امکان وصول آن بخش از مهریه از طریق توقیف اموال وجود دارد، اما منجر به حبس مرد نخواهد شد.

نتیجه گیری

موضوع مهریه در نظام حقوقی ایران، با وجود سادگی در تعریف، در عمل پیچیدگی های فراوانی دارد که نیازمند آگاهی دقیق و تخصصی است. عبارت «مهریه 110 سکه تصویب شد» که در افکار عمومی رواج یافته، به اشتباه به معنای محدودیت کلی مهریه تفسیر می شود. در حالی که این سقف، تنها بر جنبه کیفری و امکان حبس زوج در صورت عدم پرداخت تا این میزان دلالت دارد. مرد همچنان موظف به پرداخت تمام مهریه ای است که در عقدنامه توافق شده است و برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن باید توانایی مالی او را برای مطالبه اثبات کند و ضمانت اجرای حبس نیز در این خصوص منتفی است.

همچنین، طرح هایی نظیر کاهش سقف حبس به ۱۴ یا ۵ سکه، کماکان در مراحل بررسی و پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی قرار دارند و تا زمان تصویب نهایی و ابلاغ رسمی، هیچ گونه وجاهت قانونی برای اجرا نخواهند داشت. تشخیص دقیق میان «قانون مصوب» و «طرح پیشنهادی» برای تمامی افراد، به ویژه زوجین جوان و در آستانه ازدواج، حیاتی است تا از تصمیم گیری های نادرست و پیامدهای حقوقی ناشی از اطلاعات ناقص یا شایعات جلوگیری شود.

آگاهی از انواع مهریه (عندالمطالبه و عندالاستطاعه)، روش های مطالبه (از طریق اجرای ثبت و دادگاه)، امکان اعسار و تقسیط مهریه، و مستثنیات دین، می تواند به زوجین در مدیریت مسئولیت های مالی و حقوقی خود کمک شایانی کند. در نهایت، با توجه به تحولات اقتصادی و اجتماعی و حساسیت موضوعات خانواده، همواره توصیه می شود پیش از هرگونه اقدام یا تصمیم گیری، با وکلای متخصص خانواده مشورت شود تا از تضییع حقوق و بروز مشکلات احتمالی پیشگیری گردد. مسئولیت پذیری و آگاهی دقیق از قوانین، سنگ بنای پایداری و سلامت زندگی مشترک خواهد بود.

سوالات متداول

شرایط مطالبه و دریافت مهریه بیش از 110 سکه چیست؟

برای مهریه های تا ۱۱۰ سکه، نیاز به اثبات توانایی مالی زوج (ملائت) از سوی زن نیست و فرض بر این است که مرد توانایی پرداخت دارد. اما در مورد مهریه هایی که از ۱۱۰ سکه فراتر می روند، زن باید به دادگاه اثبات کند که مرد توانایی مالی برای پرداخت مازاد بر این مقدار را دارد. این اثبات شامل معرفی اموال، حساب های بانکی یا هرگونه دارایی دیگر از سوی زن است. در صورت عدم اثبات ملائت برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، ضمانت اجرای حبس نیز اعمال نمی شود.

آیا در قانون جدید مهریه زندان دارد؟

بله، بر اساس قانون فعلی، اگر مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه باشد و مرد از پرداخت آن امتناع کند، و دادگاه نیز اعسار او را نپذیرد، زن می تواند درخواست حبس مرد را داشته باشد. اما برای مهریه های مازاد بر ۱۱۰ سکه، امکان اعمال حبس وجود ندارد و وصول آن صرفاً از طریق توقیف اموال و اثبات توانایی مالی مرد امکان پذیر است.

سقف مهریه ۱۴۰۴ چقدر است؟

قانون هیچ سقف مشخصی برای میزان مهریه تعیین نکرده است و زوجین می توانند هر مقداری را در عقدنامه توافق کنند. آنچه در مورد سقف مهریه مطرح می شود، به سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس) مربوط است که در حال حاضر ۱۱۰ سکه است. طرح هایی برای کاهش این سقف به ۱۴ سکه نیز در مجلس مطرح است، اما تا کنون به قانون تبدیل نشده اند و تأثیری بر میزان کلی مهریه توافقی ندارند.

آیا پس از ازدواج مجدد زن، مرد همچنان موظف به پرداخت مهریه همسر سابق است؟

بله، ازدواج مجدد زن هیچ تأثیری بر تعهد مرد در پرداخت مهریه همسر سابق خود ندارد. مهریه دینی است بر عهده مرد که جز با پرداخت کامل، بخشش (ابراء) از سوی زن، یا مصالحه، از بین نمی رود. بنابراین، زن حتی پس از ازدواج مجدد نیز می تواند مهریه خود را از همسر سابقش مطالبه کند.

آیا خیانت زن یا مرد بر مهریه تأثیر می گذارد؟

خیر، خیانت زن یا مرد هیچ تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد. مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن عقد نکاح، به زن تعلق می گیرد و عوامل فسخ نکاح یا طلاق، تأثیری بر اصل آن نمی گذارد (مگر در شرایط خاص طلاق خلع که زن برای طلاق، بخشی از مهریه را می بخشد). این موضوع در رویه قضایی کشور به وضوح رعایت می شود.