ابتلا به کرونا در دوران بارداری و افزایش احتمال اوتیسم در کودکان

با گذشت چند سال از همه گیری ویروس کرونا، محققان همچنان در حال بررسی اثرات بلندمدت این بیماری بر سلامت نسل آینده هستند. یکی از تازه ترین مطالعات علمی که توسط گروهی از پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست انجام شد، رابطه میان ابتلای مادر به کووید-۱۹ در دوران بارداری و احتمال بروز اختلالات عصبی-تکاملی مانند اوتیسم در فرزندان را مورد بررسی قرار داده است. نتایج این تحقیق، زنگ هشداری برای والدین و پزشکان محسوب می شود، زیرا نشان می دهد ابتلا به ویروس کرونا در دوران بارداری می تواند خطر تشخیص اختلالاتی مانند اوتیسم را در کودک تا حدود ۳۰ درصد افزایش دهد.

بررسی علمی اثر کرونا بر رشد مغز جنین

در این مطالعه، اطلاعات بیش از ۱۸ هزار زایمان بین ماه های مارس ۲۰۲۰ تا مه ۲۰۲۱ تحلیل شد. هدف محققان این بود که مشخص شود آیا ابتلای مادر به کووید-۱۹ می تواند بر سلامت عصبی و تکاملی فرزندان تأثیر بگذارد یا خیر. داده های مربوط به ابتلای مادران با نتایج رشد عصبی کودکان تا سن سه سالگی مقایسه شد تا ارتباط دقیق میان این دو عامل مشخص شود.

نتایج نشان داد که در میان کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری به کرونا مبتلا شده بودند، حدود ۱۶.۳ درصد تا سن سه سالگی دچار اختلالات عصبی-تکاملی مانند تأخیر گفتاری، مشکلات ارتباطی و اوتیسم شده اند، در حالی که این رقم در گروهی از کودکان با مادران غیرمبتلا تنها ۹.۷ درصد بود. پس از لحاظ کردن سایر عوامل مؤثر مانند سن مادر، سابقه خانوادگی و وضعیت اقتصادی اجتماعی، مشخص شد که خطر ابتلا به این اختلالات در کودکان مادران مبتلا حدود ۱.۳ برابر بیشتر است.

مکانیسم احتمالی افزایش خطر

پژوهشگران تأکید کردند که این افزایش خطر به احتمال زیاد ناشی از خود ویروس نیست، بلکه واکنش سیستم ایمنی بدن مادر نقش اصلی را دارد. زمانی که بدن مادر برای مقابله با ویروس فعال می شود، سطح التهاب افزایش می یابد و پیام های شیمیایی خاصی به جنین منتقل می شود. این فرآیند می تواند در رشد مغز جنین اختلال ایجاد کند و مسیر تکامل نورون ها و شبکه های عصبی را تغییر دهد. به بیان دیگر، پاسخ ایمنی شدید مادر می تواند احتمال بروز اوتیسم و سایر اختلالات عصبی-تکاملی را بالا ببرد.

مطالعات قبلی نیز نشان داده بودند که عفونت هایی مانند آنفلوآنزا یا سرخجه و التهاب مادر در دوران بارداری می تواند بر ساختار مغز جنین تأثیرگذار باشد. یافته های جدید درباره کرونا ادامه منطقی همین الگو را تأیید می کنند و نقش سیستم ایمنی مادر در سلامت مغزی فرزند را برجسته می سازند.

اهمیت سه ماهه سوم بارداری

یکی از نکات مهم این پژوهش، حساسیت زمان ابتلا به ویروس بود. ارتباط میان ابتلا به کووید-۱۹ و اختلالات عصبی-تکاملی در کودک زمانی قوی تر مشاهده شد که مادر در سه ماهه سوم بارداری به ویروس مبتلا شده بود. این دوره حساس ترین مرحله رشد مغز جنین است، زیرا شبکه های عصبی و ارتباطات بین سلول های مغزی به سرعت شکل می گیرند.

تحلیل داده ها نشان داد که التهاب یا تب ناشی از عفونت در این دوره می تواند تغییرات قابل توجهی در مسیر رشد نورون ها ایجاد کند. حتی تغییرات جزئی در محیط درون رحم می تواند مسیر تکامل مغز را تحت تأثیر قرار دهد و خطر بروز اختلالاتی مانند اوتیسم را افزایش دهد.

تفاوت میان پسران و دختران

پژوهشگران همچنین تفاوتی در تأثیر ابتلا به کرونا بر اساس جنسیت کودکان مشاهده کردند. خطر بروز اختلالات عصبی-تکاملی در پسران بیشتر از دختران بود. مغز جنین مذکر نسبت به پاسخ های ایمنی و التهاب مادر حساس تر است که ممکن است ناشی از تفاوت های هورمونی، ژنتیکی یا بیان ژن های مرتبط با ایمنی باشد. این الگو با آمار جهانی اوتیسم مطابقت دارد، چرا که پسران حدود چهار برابر بیشتر از دختران به اوتیسم مبتلا می شوند.

نقش واکسیناسیون و اهمیت پیشگیری

مطالعه در دوران ابتدایی همه گیری انجام شد، زمانی که هنوز واکسن کووید-۱۹ به طور گسترده در دسترس نبود و حدود ۹۳ درصد از مادران شرکت کننده واکسینه نشده بودند. این شرایط به پژوهشگران اجازه داد تا اثر خالص ویروس را بدون دخالت واکسن بررسی کنند.

تحقیقات اولیه نشان می دهد که واکسیناسیون زنان باردار نه تنها شدت بیماری را کاهش می دهد، بلکه احتمال التهاب شدید و تأثیرات منفی بر رشد مغز جنین را نیز کم می کند. بنابراین ادامه مطالعات در میان مادران واکسینه شده می تواند درک دقیق تری از نقش واکسن در محافظت از سلامت عصبی کودک فراهم کند.

نتیجه گیری

یافته های این تحقیق که در ژورنال Obstetrics and Gynecology منتشر شده، نشان دهنده اهمیت مراقبت دقیق از زنان باردار در دوران همه گیری هاست. پیشگیری از ابتلا به ویروس، کنترل التهاب و پایش سلامت مادر در دوران بارداری می تواند اثر مستقیم بر سلامت عصبی کودک داشته باشد.

متخصصان تأکید می کنند که این نتایج به معنای ابتلای همه کودکان متولد شده از مادران مبتلا به کووید-۱۹ به اوتیسم نیست، بلکه احتمال بروز اختلالات عصبی-تکاملی کمی افزایش می یابد. رعایت نکات بهداشتی، واکسیناسیون و انجام معاینات منظم، بهترین راهکار برای حفاظت از سلامت مادر و جنین است. مطالعات آتی می تواند اطلاعات بیشتری درباره اثرات بلندمدت کرونا و نقش محافظتی واکسن ها ارائه دهد و راهنمایی بهتری برای مراقبت از زنان باردار فراهم کند.

لینک اصلی خبر: https://healthday.news/3101/