اولین عطر دنیا چه زمانی اختراع شد؟

رایحه‌درمانی (عطر درمانی یا آرماتراپی)

، استفادهٔ درمانی از گیاهان است که بر اساس پایه‌گذاری شده و به وسیلهٔ روش‌هایی مانند ، ، اسپری، حمام، دوش، استنشاق و … باعث تعادل و هماهنگی بین شرایط فیزیکی و روانی فرد می‌گردد.

چگونگی توصیف عطر

به نقل از رها پرفیوم فرمول دقیق عطرهای تجاری محرمانه نگه داشته می‌شوند. حتی اگر آن‌ها را منتشر کنند، آنچنان رایحه آن‌ها تحت تأثیر مواد و بوهای پیچیده‌ای هستند که کمک زیادی برای تشخیص و توصیف آن عطر خاص نمی‌کنند. با این حال، یک فرد متخصص در عطر می‌تواند به طرز ماهرانه‌ای به اجزاء و عناصر سازنده آن پی ببرد.

عملی‌ترین راه برای توصیف یک عطر توجه به عناصر آن رایحه یا «خانواده» ای است که به آن تعلق دارد، تمام آن رایحه‌هایی که احساس کلی از یک عطر را از شروع استفاده از آن تا آخرین لحظه‌ای که اثر آن باقی‌مانده، می‌سازد.

نُت‌های عطر

عطر ایو سن لورن لیبره: عطر نیز در تشابه با نت‌های موسیقی به داشتن سه گروه از نت‌های گوناگون توصیف می‌شود که یک هماهنگ را به وجود می‌آورند. این نت‌ها به مرور زمان آشکار می‌شوند، اولین بویی که از عطر به مشام می‌رسد مربوط به نت ابتدایی یا اولیه می‌باشد. به‌دنبال آن، نت میانی احساس می‌شود و در آخرین مرحله نت پایانی خود را به‌تدریج آشکار می‌نماید. این نت‌ها به ترتیب تبخیر عطر به وجود می‌آیند.

رایحه‌های نت‌های ابتدایی و میانی تحت تأثیر رایحه نت پایانی قرار می‌گیرند، به‌علاوه رایحه نت پایانی نیز به وسیلهٔ مواد استفاده‌شده در نت میانی تغییر می‌کند. سازندگان عطرها معمولاً نت‌های عطرها را منتشر کرده و به‌طور معمول آن‌ها را به‌صورت هرم رایحه‌ها با عبارات نمایشی و انتزاعی به نمایش می‌گذارند.

گروه‌بندی بر اساس فراریت

عطر شنل کوکو مادمازل: مواد معطر بر اساس فراریت و ضریب تبخیر آن‌ها (نُت‌های عطر) به وسیلهٔ فردی به‌نام پُوشِر (Poucher) بین ۱ تا ۱۰۰ طبقه‌بندی شده‌اند.

عطرها به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

اورجینال یا اصلی یا اصیل: به آن دسته از عطرها گفته می‌شود که تولید شده توسط مادر بوده یا توسط کارخانه‌های تحت لیسانس و دارای مجوز نمایندگی با استفاده از مواد اولیهٔ کارخانه مادر پر و بسته‌بندی می‌شود.

غیر اورجینال یا فیک به‌معنی غیراصلی یا غیراصیل: به آن‌دسته از عطرها گفته می‌شود که از لحاظ ظاهری کاملاً مشابه عطر اورجینال بوده ولی عطرمایهٔ آن توسط کارخانه مادر تولید نشده و بدون مجوز از کارخانه مادر تولید می‌شوند که این دسته از عطرها معمولاً ماندگاری کمی نسبت به عطر اصیل داشته و همچنین کیفیت عطردان، ذره‌پاش و نت‌های بویایی آن نیز با عطر اصیل تا حد قابل توجه‌ای متفاوت است.

تستر یا نمونه: به آن دسته از عطرهایی گفته می‌شود که توسط کارخانه‌های مادر تولید شده و دقیقاً همان رایحهٔ عطر اصیل را یدک می‌کشند. لکن به‌منظور جلوگیری از فروش‌شان، معمولاً بدون در یا جعبه، یا با جعبه‌ای بی‌شباهت به جعبهٔ اصیل تولید و به همراه عطر اصیل و مجانی برای کمک به مشتری به منظور انتخاب عطر روانهٔ بازار می شودند. اما بعضاً این عطرها با قیمتی کمتر از عطر اصیل به فروش می‌رسند.

خانواده‌های بویایی

گروه‌های مختلف عطرها را مانند هر طبقه‌بندی دیگری نمی‌توان به‌طور کامل در طبقات مجزا قرار داد، هر رایحه‌ای طیف‌هایی از دیگر گروه‌های بویایی دارد. حتی عطرهایی که به عنوان تک گل ارائه می‌شوند، هرچند به‌طور خیلی ظریف ته بوها و اثراتی از خانواده‌های دیگر در خود دارد. رایحه‌ای که کاملاً بشود آن را به یک خانواده بویایی خاص منسوب کرد به ندرت پیدا می‌شود چرا که منوط به این است که مواد تشکیل دهنده آن فقط از یک مواد خاص تشکیل شود.

به عنوان نقطه شروع برای تشریح یک رایحه از طبقه‌بندی خانواده‌های مختلف بویایی استفاده می‌شود، اما آن به تنهایی قادر به بیان خصوصیات خاص آن عطر نیست. طبقه‌بندی سنتی از حدود ۱۹۰۰ میلادی به وجود آمد؛ که شامل هفت خانواده ، ، ، ، ، و می‌شد، اما امروزه از طبقه‌بندی مدرنی استفاده می‌شود که از سال ۱۹۴۵ میلادی در پی پیشرفت‌های وسیع در تکنولوژی عطرسازی و همچنین تغییرات در سبک و مذاق مردم به وجود آمد:

چرخ رایحه روش طبقه‌بندی نسبتاً جدیدی است که به‌طور گسترده‌ای در و در صنعت عطر از آن استفاده می‌شود. این روش در سال ۱۹۸۳ توسط مایکل ادواردز، یک مشاور در صنعت عطر، به وجود آمد که طرح خود را از طبقه‌بندی رایحه و عطر ارائه داد. طرح جدید به منظور تسهیل در طبقه‌بندی عطرها و برنامه نام‌گذاری هر طبقه، و همچنین برای نشان دادن ارتباط بین هر یک از کلاس‌های منحصر به فرد ساخته شده‌است.

در طبقه‌بندی سال ۱۹۸۳ پنج خانواده استاندارد از گل، شرقی، چوبی، آروماتیک، و تازه تشکیل شده‌است. چهار خانواده اول بیشتر کلاسیک و سنتی هستند در حالی که گروه آخر متشکل از رایحه جدید، روشن و تمیز و رایحه اقیانوسی است که با توجه به پیشرفت در تکنولوژی عطر به وجود آمده‌اند. هر یک از خانواده‌ها به نوبه خود به زیر گروه‌هایی تقسیم شده و در اطراف چرخ مرتب گردیده‌اند.

این جدول برای آخرین بار در سال ۲۰۱۰ تغییر یافته‌است، گروه آروماتیک به میان مرکبات و چوب خشک حرکت کرده تا نمودار را با مطالعات اخیر در درک بو همسان سازد.

منابع ترکیبات معطر

زمان زیادی است که گیاهان به عنوان منابع اسانس و ترکیبات معطر استفاده می‌شوند. این مواد معطر معمولاً به عنوان یک فرایند ثانویه در گیاهان جهت محافظت آن‌ها در برابر گیاهخواران، امراض و جذب تولید می‌شود. گیاهان بزرگ‌ترین منبع در تأمین مواد معطر در صنعت عطرسازی هستند. منابع این ترکیبات از قسمت‌های مختلف گیاه می‌تواند باشد. یک گیاه بیش از یک ماده معطر می‌تواند داشته باشد، برای مثال دانه نسبت به و آن بوی کاملاً متفاوتی دارد. برگ‌های ، شکوفه‌های آن، و پوست میوه‌اش به ترتیب منابعی برای (Petitgrain)، اسانس (Neroli)، و روغن نارنج (Orange oils) هستند.

منابع جانوری

دیگر منابع طبیعی

منابع مصنوعی

خیلی از عطرهای مدرن شامل مواد معطر مصنوعی هستند. در فرایندهای مصنوعی رایحه‌هایی به وجود می‌آیند که در طبیعت یافت نمی‌شوند. برای مثال کالون (calone) که یک ترکیب مصنوعی است، بوی اُزونی، تازه و براقی دارد و به‌طور گسترده‌ای در عطرهای جدید استفاده می‌شود. گاهی مواد مصنوعی جانشین مواد طبیعی ای می‌شوند که به سختی از طبیعت به‌دست می‌آیند. به‌طور مثال و دو ماده طبیعی هستند که بسیار ارزان‌تر از سنتز نیز به‌دست می‌آیند. بوی () معمولاً به‌طور مستقیم از خود گیاه گرفته نمی‌شود بلکه به‌طور مصنوعی طوری ساخته می‌شود تا مطابق بوی ارکیده‌های مختلف باشد.

یکی از گروه‌هایی که به‌طور گسترده‌ای از روش‌های مصنوعی ساخته می‌شود است. این مواد در همه اشکال عطرهای تجاری به عنوان پس زمینه خنثی در نت میانی به‌کار می‌رود. این مشک‌ها به مقدار زیادی در اضافه می‌گردند تا یک بوی تمیزی را تا زمان زیادی در لباس‌های شسته شده ایجاد کنند.

بیشتر مواد معطر مصنوعی در دنیا توسط تعداد معدودی از شرکت‌ها تولید می‌شوند مانند:

هر یک از این شرکت‌ها سالانه تعدادی از روش‌های منحصر به‌فرد تولید خود را در ساخت مواد معطر مصنوعی می‌کنند.

مواد طبیعی و مصنوعی به‌خاطر داشتن خصوصیات بویایی متفاوتشان در عطرسازی استفاده می‌شوند.

روش‌های تهیه مواد معطر

قبل از اینکه عطر از ترکیب مواد معطر به‌دست بیاید، مواد معطر اولیه مورد استفاده در عطرهای مختلف باید تهیه گردند. مواد معطر مصنوعی از طریق واکنش‌های موجود در تولید شده، تخلیص می‌گردند. مواد معطر موجود در منابع طبیعی با استفاده از روش‌های استخراج مختلف از استخراج می‌شوند. نتیجه این استخراج بسته به میزان در مواد استخراج شده اسانس، ابسولوت(absolute)، کُنکریت(concrete) یا کره نامیده می‌شوند. همه این روش‌ها، تا اندازه‌ای، بوی ترکیبات معطر به‌دست آمده از مواد اولیه را تغییر می‌دهند. این مشکل بعلت استفاده از گرما، حلال‌های قوی یا تأثیر اکسیژن در روند استخراج می‌باشد که ترکیبات معطر را از خارج کرده به‌طوری‌که خصوصیات بویایی آن را تغییر داده یا کاملاً بی‌بو می‌سازد.

نمایش طرح کلی دستگاه‌ها در استخراج با سیال فوق بحرانی

مهم‌ترین و متداول‌ترین روش اقتصادی استخراج ترکیبات معطر در عطرسازی نوین می‌باشد. در این روش مواد خام در حلالهایی که می‌توانند ترکیبات معطر مورد نظر را در خود حل کنند غوطه ور می‌گردند. عمل خیساندن در این روش از چند ساعت تا چند ماه می‌تواند طول بکشد. اغلب ترکیبات معطر مواد چوبی، فیبری و حیوانی از این روش استخراج می‌شوند. مواد معطری که بعلت فراریت زیاد از طریق تقطیر نمی‌توانند استخراج گردند و همچنین آن‌هایی که دما، ترکیبات و ماهیت آن‌ها را عوض می‌کند، از این روش استخراج می‌شوند. حلال‌هایی که معمولاً در روش خیساندن/استخراج با حلال استفاده می‌گردند شامل و می‌شوند. محصول این روش، به‌نام کنکریت (concrete) معروف است.

دستگاه تقطیر قدیمی شرکت Fragonard

یک روش معمول در تهیه ترکیبات معطر از گیاهانی نظیر و گل است. در این روش، مواد خام حرارت داده شده و مواد معطر از طریق بخار به وجود آمده به‌دست می‌آیند.

برای تهیه روغن در این روش مواد خام تحت فشار و پرس قرار می‌گیرند. از میان تمام مواد خام موجود، این روش فقط برای استخراج روغن‌های معطر پوست میوه مرکبات استفاده می‌شود، چراکه روغن موجود در آن به اندازه‌ای زیاد است که استفاده از آن را به‌طور اقتصادی ممکن می‌کند.

استخراج به‌وسیله روغن‌های جاذب

در این روش مواد معطر جذب یک چربی یا موم جامد شده و بعد به وسیلهٔ روغن‌های معطر از آن‌ها جدا می‌گردند. این روش وقتی به‌کار می‌رود که به‌علت تغییر ماهیت روغن‌های معطر، به‌علت وجود حرارت بالا، از روش تقطیر نتوان استفاده کرد. این روش امروزه به‌علت هزینه‌های گزاف آن و وجود روش‌های مؤثرتر دیگر، به‌طور معمول استفاده نمی‌شود.

نام رایحه‌های استخراج شده

به رایحه‌های استخراج شده از روش‌های بالا به‌طور کلی «» (Essntial oils) گفته می‌شود. در صنعت عطرسازی زبان دقیق‌تری وجود دارد تا منبع، خلوص و تکنیک استخراج یک اسانس را شرح دهد. از این مواد استخراج شده، فقط ، ، و به‌طور مستقیم در فرمول‌بندی عطرها استفاده می‌شوند.

محصولاتی که از روش‌های گوناگون استخراج می‌شوند به نام‌های مختلفی معروفند حتی اگر منابع اولیه‌شان یکی باشد. برای مثال، شکوفه‌های بهار نارنج که تحت فرایند استخراج با حلال قرار می‌گیرند، محصولاتی به‌نام «ابسولوت بهار نارنج» می‌دهند اما اگر از روش تقطیر اسانس‌گیری شوند به محصول آن «روغن نرولی» (neroli oil) گفته می‌شود.

ساخت عطرها بخش مهمی از خیلی از صنایع را از تولید گرفته، تا صنایع غذایی و مواد شیمیایی خانگی، دربر می‌گیرد. استفاده از عطر یا ترکیبات معطر در این صنایع، به منظور استفاده از حس بویایی مصرف‌کنندگان جهت جلب توجه آن‌ها برای خرید عطر یا محصول معطر می‌باشد. به همین دلیل تمایل زیادی برای پیدا کردن فرمول عطرهایی که به لحاظ زیبایی شناختی برای مردم دلپذیر باشد وجود دارد.

نوارهای کاغذی جاذب جوهر(Paper blotters) اغلب توسط عطر سازان برای نمونه‌گیری و استشمام عطرها استفاده می‌شوند.

ساخت عطرها به متخصصین ترکیب عطرها، که در این صنعت به عطرساز یا پرفیومر (perfumer) معروف هستند سپرده می‌شود. گاهی به آن‌ها بعلت توانایی خوب بویایی اشان و مهارتشان در ترکیب عطرها، (Nez) که معادل فرانسوی کلمه انگلیسی (nose) یا است گفته می‌شود.

ساخت عطرها با راهنمایی و نظرات مشتری‌ها یا کارکنان یک عطرساز شروع می‌شود. مشتری یک عطرساز یا کارکنانش، شامل خانه‌های مُد و شرکت‌های بزرگ از صنایع مختلف می‌باشند. در مرحله بعد، عطرساز با ترکیب رایحه‌ها و مواد معطر مختلف به بوی مورد نظر دست یافته و فرمول آن را به مشتری می‌فروشد.

این عطرها آنگاه یا در ساخت محصولات دیگر، به عنوان رایحه‌های کاربردی (مانند ، لوازم ، ، داخل اتومبیل و غیره) استفاده گشته، یا به عنوان رایحه‌های لطیف