چرا شستن کامل دست ها بعد از استفاده از دستشویی ضروری است؟

رعایت بهداشت دست ها پس از استفاده از توالت، یکی از ساده ترین و در عین حال مؤثرترین راه ها برای جلوگیری از انتشار بیماری های عفونی و حفظ سلامت فردی و جمعی است. اگرچه اغلب افراد از اهمیت شستن دست ها آگاهند، تحقیقات نشان می دهد بسیاری این کار را به صورت صحیح و کامل انجام نمی دهند.

سطوح مختلف توالت، دستگیره ها و حتی آب و مواد دفعی می توانند میکروب ها را به دست منتقل کنند و در صورت عدم شست وشوی مناسب، این میکروب ها به دیگر افراد و محیط نیز سرایت می کنند. رعایت بهداشت دست ها نه تنها از بیماری های گوارشی و عفونی جلوگیری می کند، بلکه سلامت خانواده و جامعه را نیز تضمین می نماید.

انتقال میکروب ها از طریق دست های آلوده

در طول استفاده از توالت، دست ها با سطوح مختلف تماس پیدا می کنند: توالت، دستگیره ها، شیر آب و حتی بخش هایی از بدن که ممکن است آلوده باشند. این تماس ها می توانند به سرعت میکروب ها و باکتری ها را به دست منتقل کنند.

یک مطالعه در آمریکا در سال ۲۰۱۳ نشان داد که از میان ۳۷۴۹ نفر شرکت کننده، تنها ۶۷ درصد دست های خود را با صابون شستند و فقط ۵ درصد این کار را به شیوه صحیح و کافی انجام دادند. بررسی های دیگر نیز نشان داد که باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک E. coli می تواند از طریق دست های آلوده حتی بیشتر از گوشت خام منتقل شود.

پیامدهای شستن دست ناکافی

عدم شستشوی دست ها به طور صحیح و منظم می تواند پیامدهای جدی برای سلامت فرد و جامعه داشته باشد. بر اساس آمار سازمان ملل، حدود ۲۵ درصد جمعیت جهان دسترسی منظم به آب و صابون ندارند و این مسئله سالانه باعث مرگ حدود ۱.۴ میلیون نفر، از جمله ۴۰۰ هزار کودک، می شود.

میکروب هایی مانند سالمونلا، ای کولای و نوروویروس می توانند پس از استفاده از توالت یا تعویض پوشک به دست منتقل شده و سپس به سطوح، اشیاء و افراد دیگر سرایت کنند. حتی وسایلی مانند کارت بانکی، پول و گوشی های همراه می توانند آلوده شوند و مطالعات نشان داده اند که دکمه های آسانسور می توانند از توالت هم بیشتر باکتری داشته باشند.

فواید شستن درست دست ها

افرادی که دست های خود را به درستی و با صابون می شویند، کمتر به بیماری های گوارشی، اسهال و عفونت های ویروسی مبتلا می شوند. بر اساس CDC، شستشوی صحیح دست ها می تواند میزان غیبت کودکان از مدرسه به دلیل بیماری های گوارشی را حداقل ۲۹ درصد کاهش دهد. علاوه بر این، رعایت بهداشت دست ها به کاهش انتقال میکروب ها در خانه و محیط کار کمک کرده و از ابتلا به بیماری های قابل پیشگیری در جمعیت های بزرگ جلوگیری می کند.

راهنمای شستشوی صحیح دست ها

برای حداکثر محافظت، دست ها باید به روش صحیح شسته شوند. مراحل کلیدی شامل موارد زیر است:

• دست ها را کاملاً خیس کنید، دمای آب اهمیتی ندارد.
• صابون بزنید و تمام قسمت های دست را کف کنید: کف دست، پشت دست، بین انگشتان، مچ ها و زیر ناخن ها.
• حداقل ۲۰ ثانیه دست ها را به طور کامل بشویید.
• دست ها را با آب کافی آبکشی کنید.
• برای بستن شیر آب از حوله یا دستمال تمیز استفاده کنید.
• دست ها را کاملاً خشک کنید، زیرا دست های مرطوب تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر باکتری جمع می کنند.
• در صورت امکان، برای باز کردن در خروجی توالت از همان حوله استفاده کنید تا از انتقال میکروب جلوگیری شود.

چه مواقعی باید دست ها شسته شوند؟

شستن دست ها محدود به بعد از استفاده از توالت نیست. در ادامه مهم ترین زمان ها برای شستشوی دست ها آورده شده است:

• قبل، حین و بعد از آماده کردن غذا و قبل از خوردن آن.
• هنگام مراقبت از کودکان و تغییر پوشک.
• هنگام مراقبت از بیماران یا درمان زخم ها.
• بعد از تماس با حیوانات یا غذای آن ها.
• بعد از تماس با زباله ها یا سطوح کثیف.
• هر زمان که دست ها واضحاً کثیف یا چرب هستند.

دستمال ضد عفونی؛ جایگزین یا مکمل؟

دستمال ها و ژل های ضدعفونی می توانند در شرایطی مناسب باشند، اما جایگزین کامل شستن دست با آب و صابون نیستند.

• حتماً حداقل ۶۰ درصد الکل داشته باشند.
• روی دست های بسیار کثیف یا چرب به خوبی اثر نمی کنند.
• قادر به حذف برخی میکروب ها مانند نوروویروس و Clostridium difficile نیستند.
• نحوه صحیح استفاده از دستمال ضدعفونی:
• مقدار کافی از محلول روی تمام سطح دست ها بمالید.
• حداقل ۲۰ ثانیه دست ها را مالش دهید تا کاملاً خشک شود.

اهمیت رعایت بهداشت دست ها در زندگی روزمره

زندگی روزمره ممکن است باعث شود فراموش کنیم دست ها را بعد از توالت بشوییم، اما اگر دسترسی به آب، صابون و حوله تمیز فراهم است، حتماً این کار را به مدت ۲۰ ثانیه و به روش صحیح انجام دهید. رعایت بهداشت دست ها ساده ترین و مؤثرترین روش برای محافظت از سلامت خود و دیگران است و می تواند از شیوع بیماری های عفونی در خانه، مدرسه و محیط کار جلوگیری کند.