کاربرد بتن در صنعت ساختمان

بتن چیست و چه استفاده‌ای در صنعت ساختمان‌سازی دارد؟

بتن به عنوان کارآمد‌ترین مصالح ساختمانی در اکثر پروژه‌های ساخت‌و‌ساز و عمرانی به کار می‌رود. این ماده مرکب حاصل ترکیب سیمان پرتلند و سنگدانه‌های شن و ماسه با مقدار مشخصی از آب است. اجزا و کاربرد بتن در ساختمان‌سازی به مقدار ترکیبات آن بستگی دارد. همچنین در ادامه در مورد کاربرد قالب فلزی مدولار صحبت خواهیم کرد.

بتن با کیفیت و مرغوب بتنی است که مقدار آب به سیمان آن به نسبت کم باشد. از نظر وزن و حجم انواع محصولات بتنی را در سه گروه معمولی، سبک و سنگین قرار می‌دهند. انواع محصولات بتنی و کاربرد آنها در ساختمان سازی به روش ساخت و مواد به کار رفته در آن بر‌می‌گردد. در ادامه به معرفی متداول‌ترین انواع محصولات بتنی در صنعت ساخت‌وساز می‌پردازیم.

متداول‌ترین انواع محصولات بتنی در صنعت ساخت‌وساز

بتن ساده یا معمولی

از متداول‌ترین نوع بتن بوده و حاصل مخلوط سیمان، آب و سنگدانه‌های ریز و درشت است. گیرایش اولیه بتن معمولی بین 30 الی 90 دقیقه بوده و مقاومتی بین 20 تا 40 مگاپاسکال دارد. از بتن ساده اغلب برای روسازی و بخش‌های نه چندان پیچیده ساختمان استفاده می‌شود.

بتن سبک

در طی سال‌های اخیر استفاده از بتن سبک در ساختمان‌سازی به شدت افزایش یافته است. این بتن وزن کمتری به نسبت بتن معمولی داشته و موجب کاهش وزن سازه می‌شود. سنگدانه‌های به کار رفته در بتن سبک شامل پوکه، شیل‌ها و رس‌ها و موادی مثل ورمیکولیت و پرلیت هستند. بتن سبک تراکمی کمتر از 240 کیلو‌گرم در متر مربع دارد. یکی از شرکت های تولید کننده محصولات ساختمانی و بتنی، شرکت کندو به آدرس سایت استه که با رعایت استانداردهای جهانی این محصولات رو تولید و در بازار ایران موجود می کند.

ماهیت بلوک سبک، زیر مجموعه ای از بتن می باشد که درآن، از سبکدانه ها و یا مواد حباب زا به جای سنگدانه استفاده می گردد. سبکدانه ها و یا مواد حباب زا، هماننده سنگدانه ها تامین کننده خواص فیزیکی بلوک سبک می باشند با این تفاوت که، در بلوک سبک مواردی مثل وزن، عایق صوت و حرارت، کارپذیری بالا و دوام از مهم ترین پارامترها هستند. بلوک سبک در ابعاد حجیم تر به نسبت بلوک های بتنی متراکم برای استفاده در دیواره های غیر باربر داخلی و خارجی ساختمان تولید می شوند.

بتن آرمه

بتن آرمه که به نام بتن سیمانی تقویت شده نیز شناخته می‌شود با فولاد در اشکال مختلف ترکیب می‌شود. این ساختار موجب افزایش مقاومت کششی بتن شده و سختی زیادی به آرمه می‌دهد.

بتن پیش ساخته

منظور از بتن پیش ساخته، اشکالی از بتن‌ها هستند که در کارگاه‌ها و کارحانه‌های مختلف درون قالب ریخته‌ می‌شوند. بتن پیش ساخته از مقاومت بالایی برخوردار بوده و استفاده از آن باعث کاهش هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه خواهد شد.

بتن هوا‌دهی شده

در ساختار این بتن 3% تا 6% هوا به ترکیب بتن وارد شده و تخلخل هوا ایجاد می‌شود. بتن هوا‌دهی شده (اتوکلاو) از مقاومت بالایی در برابر گرما و صدا برخوردار بوده و به عنوان پنل پوششی در سقف و کف ساختمان به کار می‌رود.

بتن آسفالتی

بتن آسفالتی یک ماده مرکب است که معمولا از آن برای روسازی راه‌ها و جاده‌ها استفاده می‌کنند. این بتن مخلوطی از قیر، فیلر، شن و ماسه به نسبت مشخص است که آن را به صورت گرم در سطح جاده‌ها کوبیده و پخش می‌کنند. مقاومت و دوام بالا در برابر سایش و فرسودگی برخی از مزایای بتن آسفالتی است.

بتن آهکی

همانطور که از اسم این نوع بتن پیداست در ساخت آن به جای سیمان از بتن استفاده شده است. با اینکه این بتن پیشینه‌ای طولانی دارد و در بنا‌های قدیمی بسیاری از آن استفاده شده امروزه بیشتر برای استخر‌ها و دیوار‌های کوچک به کار می‌رود.

کاربرد بتن در احداث سازه‌های مختلف

بتن ماده‌ای مقاوم و محکم است و عایقی در برابر گرما و صوت محسوب شده و به کاهش انرژی کمک می‌کند. به کار‌گیری بتن در احداث و سازه‌های مختلف به مراقبت و تعمیر کمی نیاز دارد. به همین دلیل است که از این محصول برای ساخت پل، سد، سازه‌های دریایی، خانه‌ها، خیابان و جاده‌ها استفاده می‌شود.

برای نتیجه بهتر و رضایت کامل میتوانید از قالب گستر سپنتا استفاده کنید.

بررسی مزایا و معایب بتن در ساخت‌و‌ساز

از بتن برای فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی مختلفی استفاده شده و محدودیتی برای آن وجود ندارد. انواع و محصولات بتنی از مقاومت فشاری بالایی برخوردار هستند و کمترین آسیب را در برابر فرسودگی و هوازدگی می‌بینند. قابل پاشش بودن بتن باعث شده تعمیراتی مثل رفع ترک یا شکاف به سادگی انجام شود. بعضی از انواع بتن را می‌توان به عنوان عایق صوتی یا حرارتی در نظر گرفت. قیمت مناسب، دسترسی ساده و عدم نیاز به تعمیر برخی دیگر از مزایای بتن در ساخت‌و‌ساز محسوب می‌شوند.

اما این ماده معایب خاصی مثل منبسط و منقبض شدن هم دارد؛ بتن با تغییر دما و حرارت منقبض و منبسط شده و ترک می‌خورد. همچنین بتن در برابر آب کاملا نفوذ‌ناپذیر نبوده و با ورود آب به بافت بتن، حجم آن افزایش یافته و می‌ترکد.

بلوک سقفی؛ بهترین محصول ساخته شده از بتن

وقتی صحبت از انواع محصولات بتنی و کاربرد آنها در ساختمان سازی می‌شود، باید به بلوک سقفی هم اشاره کرد. بلوک سقفی متریالی است که بین تیرچه‌ها قرار گرفته و جایگزین بلوک‌های سفالی و سیمانی شده است. بلوک‌های سقفی وزن بسیار کمی داشته و به همین دلیل روی وزن سازه و کاهش مصرف انرژی تاثیر مثبت دارند. بلوک سقفی از مواد مختلفی مثل بتن و یونولیت ساخته می‌شود. بلوک سقفی ضدآب، مقاوم و سبک بوده و در مصرف آب و هزینه بار صرفه‌جویی می‌کند. این بلوک نصب آسانی داشته و در برابر صدا و گرما عایق محسوب می‌شود.

انواع کاربردهای بتن در زندگی

۱. بتن با مقاومت عادی

این نوع بتن دارای مقاومت بین تا ۱۰ تا ۴۰ مگاپاسکال بوده و زمان گیرش اولیه آن بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه است که به نوع سیمان و شرایط آب و هوا وابسته است.

۲. بتن ساده

در این نوع بتن از هیچگونه میلگرد یا آرماتور استفاده نشده است. مواد اصلی آن سیمان، سنگدانه و آب است. وزن مخصوص بتن ساده بین ۲۲۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب بوده و مقاومتی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع دارد.

کاربرد: این نوع بتن ها عمدتاً در ساخت پیاده روها و ساختمانها بخصوص در مناطقی كه تقاضای مقاومت كششی زیادی دارد كمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۳. بتن مسلح

از آنجا که بتن ساده در برابر کشش مقاومت کمی دارد با مسلح کردن بتن به وسله آرماتور می توان مقاومت در برابر کشش را افزایش داد.

کاربرد: امروزه بسیاری از ساختمان های کوچک و بزرگ، پل ها، سد ها، تونل ها، کانال ها، مخازن و تانک ها، دیوارهای حائل، لوله ها و روسازی ها از بتن مسلح ساخته می شود.

۴. بتن پیش تنیده

بیشتر پروژه های بتنی عظیم با استفاده از بتن پیش تنیده اجرا می شوند. در این روش میلگردها و تاندون های استفاده شده در بتن پیش از اعمال بار سرویس سازه تحت تنش قرار می گیرند. در هنگام ساخت و اجرای بتن، این میلگردها جایگذاری شده و از دو طرف محکم نگه داشته می شوند. به محض این که بتن محکم شود، آن بخش تحت تنش فشاری قرار می گیرد. این فرآیند ایجاد تنش اولیه در بتن باعث می شود قسمت های پایینی بتن در برابر کشش مقاومت بیشتری داشته باشند.

کاربرد: این نوع بتن برای ساخت پل ها، سازه های تحت بارهای سنگین و بام های با دهانه بزرگ به کار می رود.

۵. بتن پیش ساخته

قطعات مختلف یک سازه را می توان در یک کارخانه از قبل ساخت و آن را در زمان احتیاج به محل پروژه انتقال داد. مانند بلوک های بتنی. استفاده از این تکنیک باعث افزایش سرعت اجرا می گردد.

کاربرد: نمونه های واحدهای بتونی پیش ساخته بلوک های بتونی ، واحدهای راه پله ، دیوارها و قطب های پیش ساخته ، حصارهای بتونی و بسیاری از عناصر دیگر است .

۶. بتن سبک

بتن‌هایی با وزن مخصوص کمتر از ۱۹۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب را می‌توان در دسته بتن‌های سبک قرار داد. استفاده از مصالح سنگدانه‌ای سبک منجر به کاهش وزن می‌گردد.

کاربرد: بتن سبک وزن برای محافظت از سازه های فلزی استفاده می شود و همچنین برای ساخت عرشه های طولی پل استفاده می شود. همچنین از آن برای ساخت بلوک های ساختمانی نیز استفاده می شود.

۷. بتن با وزن مخصوص زیاد

بتن با وزن مخصوص بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب را بتن با وزن مخصوص زیاد می‌گویند.

کاربرد: از این نوع بتن در نیروگاه های هسته ای و سایر پروژه های مشابه استفاده می‌کنند.

۸. بتن هوادار یا هوازایی شده

در این نوع بتن با اضافه کردن مواد هواساز، مقاومت در برابر یخ زدگی و چرخه های ذوب و یخ متوالی افزایش می یابد.

کاربرد:

• شيب بندی پشت بام
• كف بندی طبقات‌
• بلوك‌های غير بار بر
• ديوار‌های جدا كننده يكپارچه
• عايق سازی لوله‌های حرارتی و برودتی
• عايق سازی لوله‌های گاز و كابل‌های برق
• جايگزين بتن سبك هوادار بجای خاك در پشت ديوارهای حائل
• پوشش سازهای زير زمينی بجای خاك مانند كانال‌های زير زمينی
• استفاده در راه‌، پل‌، تونل‌، فرودگاه‌، سد سازی و …
• استفاده در ساخت فضاهای سبز
• ساخت قطعات تزئينی ( مجسمه سازی)
• قابليت استفاده از بتن فوم سِم در ساخت ساختمان‌های پيش ساخته

۹. بتن پلیمری

در این نوع بتن به جای سیمان از پلیمر استفاده شده و ذرات سنگدانه با استفاده از پلیمر به بکدیگر می چسبند.

کاربرد: کاربردهای بتن پلیمری در  کارهای ساختمانی شامل سقف های سازه ای ، سازه هایی با عملکرد بالا ، لوله های فاضلاب رو ، تانکرهای ذخیره آب دریا ، تاسیسات نمک زدایی و آب مقطر ، سازه های دریایی ، پانل های پیش ساخته دیوار ، جداربند تونلها ، مقاطع پیش ساخته تونل و استخر شنا می شوند .

۱۰. بتن پر مقاومت

به بتنی با مقاومت بیش از ۴۰ مگاپاسکال پر مقاومت گفته می‌شود. این بتن با کاهش نسبت آب به سیمان تا ۰.۳۵ به دست می‌آید.

کاربرد: تاکنون بیشترین استفاده از بتن با مقاومت زیاد در ایالات متحده ، محدود به مناطق شیکاگو ، نیویورک و هوستون بوده است. از شروع سال ۱۹۶۵ ، پس از ساخت بتن با مقاومت ۵۲ مگاپاسکال برای ستون های برج کناره دریاچه ، در منطقه شیکاگو ، بیش از ۴۰ ساختمان بلند ساخته شده است. از سال ۱۹۷۲ ، برای ساخت ساختمان های تجاری بیش از ۵۰ طبقه ، استفاده از بتن با مقاومت ۶۰ مگاپاسکال عمومیت پیدا کرده است.

← انواع کاربردهای بتن →

۱۱. بتن خود تراکم

این نوع بتن با وزن خود متراکم شده و نیاز به ویبره و لرزش ندارد.

کاربرد:

• سازه‌های بتنی معماری- هنری که نیاز به ظرافت خاصی با میلگردگذاری فشرده دارند.
• پل‌های با دهانه‌های بزرگ که به دلیل طولانی بودن خط انتقال بتن اجرای آنها با بتن معمولی امکان پذیر نیست و در ضمن استفاده از بتن معمولی موجب قطورتر شدن اندازه پایه ها و نازیبایی سازه می‌گردد.
• تونل‌های شهری و آبی که در آنها مسافت طولانی انتقال بتن معمولی و حفظ کیفیت و تراکم آن از مشکلات مهم اجرایی است.
• ساختمان‌های بلند و برج‌ها
• ستون‌ها و دیوارهای بلند با میلگردهای متراکم
• ستون‌های بتن ریزی شده با پمپ
• بتن ریزی بلوک‌های بتنی
• بتن ریزی کف ها و سطوح افقی
• بتن ‌ریزی در سازه های زیرآبی

۱۲. بتن پاششی یا شاتکریت

تفاوت اصلی این نوع بتن شیوه اجرای آن می باشد. این نوع بتن به سطح آرماتور آماده به کمک نازل پاشیده می شود. هرچه فشار هوای نازل بالاتر باشد عملیات تراکم بتن به مراتب بهتر انجام می‌شود.

کاربرد:

• ترمیم و بازسازی سازه های بتنی و بتن های قدیمی
• ایجاد پوشش نگهدار اولیه تونل ها
• پایدار سازی شیب های خاکی و شنی
• پایدارسازی سازه های زیرزمینی
• پایدارسازی معادن
• لاینینگ کانال ها
• جلوگیری از فرسایش خاک
• استخرسازی

این ماده ساختمانی فوق العاده با دوام و محکم است، نسبت به بسیاری از مصالح ساختمانی امن تر است، به کنترل گرما و کاهش انرژی مصرفی کمک می کند، استفاده از آن نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد، از هزینه های احتمالی آینده نیز جلوگیری می کند و به همین دلیل در پروژه های تجاری استفاده از آن رایج شده است.

همانطور که گفته شد بتن با توجه به نوع و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی در سازه‌های مختلف کاربرد دارد. شما چه کاربردهای دیگری از انواع بتن مشاهده کرده‌اید؟ آیا از بتن می‌توان در صنایع دیگر استفاده کرد؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در انتهای همین مطلب با ما به اشتراک گذارید.

کاربرد بتن در ساختمان سازی

بتن دارای ویژگی های منحصر به فردی است که این ماده را به یکی از بهترین مصالح ساختمانی در صنعت ساختمان تبدیل کرده است.

این ماده ساختمانی فوق العاده با دوام و محکم است، نسبت به بسیاری از مصالح ساختمانی امن تر است، به کنترل گرما و کاهش انرژی مصرفی کمک می کند، استفاده از آن نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارد، از هزینه های احتمالی آینده نیز جلوگیری می کند و به همین دلیل در پروژه های تجاری استفاده از آن رایج شده است.

از دیگر موارد استفاده بتن در ساخت و سازها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. آب گذرها و فاضلاب ها

بتن به دلیل استحکام و دوام فوق العاده اش – که دو ویژگی مورد نیاز برای ساخت آب گذرها و فاضلاب ها محسوب می شود – در کاربردهای زیر زمینی و ساخت فاضلاب ها جایگاه خاصی دارد.

2. پل های بتنی

برای ساخت پل ها به مصالح با دوام بسیار بالا نیاز است و بتن با کارایی بالا (hpc) برای این منظور بسیار مناسب است که علاوه بر استحکام، به نگهداری بسیار کمی نیز نیاز دارد. این نوع بتن به قدری قوی است که پل های ساخته شده با آن تا یک قرن یا بیشتر دوام می آورند.

همچنین زمانی که نیاز به جایگزینی پل باشد این کار را می توان در کمتر از یک روز انجام داد. به این صورت که پل جدید به صورت پیش ساخته در کنار پل قدیمی ایجاد می شود و هنگامی که آماده بهره برداری باشد پل موقتا از ترافیک خالی شده و پل جدید جایگزین می شود.

3. سدهای بتنی

از دیگر کاربردهای منحصر به فرد بتن می توان به ساخت سدها اشاره کرد. سدها برای تولید برق و ذخیره آب استفاده می شوند و بار تحمیل شده روی آن ها به دلیل فشار زیاد آب به قدری شدید است که به ماده ای با استحکام زیاد مانند بتن نیاز می باشد.

بتن می تواند با گیت های فلزی، موانع آبی لاستیکی، کنترل ها و سیم کشی های الکتریکی و غیره برای نگه داشتن شیرها، سیفون ها، ژنراتورها و ابزارهای مختلف دیگر سازگار شود.

4. ساخت و سازهای دریایی

بتن به عنوان یکی از مصالح ساختمانی برای ساخت سازه های دریایی، اسکله ها، باراندازها، موج شکن ها و غیره استفاده می شود و عملکرد آن به طور کلی خوب بوده است.

5. خیابان ها و جاده ها

بتن به دلیل دوام عالی، ایمنی و بازتاب بهتر نور در شب برای پوشش جاده ها مناسب است.

جالب است بدانید روکش های بتنی روی جاده ها 20 تا 30 سال دوام می آورند بدون آن که نیاز به تعمیرات اساسی داشته باشند در حالی که جاده های آسفالتی بین 8 تا 12 سال قبل از نیاز به تعمیرات قابل توجه، دوام می آورند.

بتن به قدری استحکام دارد که می تواند عبور و مرور کامیون های سنگین و حتی جت ها را دوام بیاورد و در مقایسه با آسفالت کمتر تغییر شکل می دهد.

گرچه هزینه اولیه بتن نسبت به آسفالت بیشتر است اما طول عمر مفید آن معمولا دو برابر بوده و به دلیل رنگ روشن تر آن نسبت به آسفالت، معمولا 33 تا 50 درصد بیشتر نور را منعکس می کند.

کاربرد بتن در معماری و طراحی منزل

برخی کاربردهای بتن در طراحی داخلی منزل عبارتند از:

1. کفپوش گاراژها

بتن در بسیاری از موارد به عنوان ماده کفپوش در گاراژها و پارکینگ ها استفاده می شود زیرا به خوبی جلا داده می شود، ظاهر خوبی به فضا می بخشد و از سوی دیگر مراقبت از کفپوش بتنی ساده است و گاهی تنها کافیست از آب و صابون برای تمیز کردن آن استفاده شود.

بتن در مقایسه با آسفالت دوام بیشتری دارد، نگهداری، تعمیرات و هزینه های بازسازی کمتری نیاز دارد. با استفاده از بتن دیگر خبری از سوراخ های گرد روی سنگفرش ها و آسیب های ناشی از محصولات نفتی نخواهد بود.

بتن سطح روشن تر و براق تری نسبت به آسفالت ارائه می دهد و باعث می شود فضای پارکینگ ها روشن تر شود.

2. لوازم آشپزخانه

بتن در ساخت وسایل و لوازم داخلی منزل از جمله کانترتاپ ها، سینک ها و میزهای ناهارخوری نیز کاربرد دارد و به دنبال دوام طولانی آن ها با مراقبت صحیح به کاهش هر چه بیشتر هزینه های مجدد کمک می کند.

استفاده از بتن در میزهای ناهارخوری مخصوص فضای باز به دلیل مقاومت این ماده در شرایط آب و هوایی مختلف انتخاب مناسبی خواهد بود.

3. لوازم جانبی منزل

از بتن می توان در ساخت لوازم جانبی منزل مانند کاسه و شمعدان استفاده کرد و از آن جا که علاوه بر رنگ سنگی در رنگ های مختلف دیگر نیز عرضه می شود می توان به عنوان دکوراسیون از آن بهره برد.

4. شومینه

شومینه های بتنی جایگزین جالبی برای شومینه های چوبی یا فلزی هستند که می توان به راحتی آن ها را جلا داده، رنگ کرد یا به همان رنگ طبیعی شان استفاده کرد.

کاربرد بتن در ساخت خانه های مسکونی

خانه های بتنی نسبت به خانه های چوبی امنیت بیشتری دارد، مثلا بتن برخلاف چوب نمی سوزد در حالی که آتش سوزی در خانه های چوبی خیلی زود به نواحی اطراف سرایت کرده و خسارات زیادی به بار می آورد.

علاوه بر این بتن برخلاف بسیاری از مصالح ساختمانی پوسیده یا زنگ زده نمی شود، در برابر رطوبت حساس نیست و هیچ گونه ترکیبات آلی فرّاری – که اگرچه بو ندارند اما قرار گرفتن در معرض آن ها می تواند باعث سوزش چشم یا بینی، سردرد، سرگیجه و حتی تشدید علائم آسم شود – وارد هوا نمی کند، بنابراین استفاده از بتن در خانه ها در طولانی مدت باعث افزایش طول عمر ساکنان خانه نیز می شود.

بتن نسبت به چوب تعمیرات کمتری می خواهد و هزینه کلی را کاهش می دهد.

بتن آفات و جوندگان را به خود جذب نمی کند و استفاده از آن برای کفپوش ها و دیوارها موریانه و مورچه ها را به دور خود جمع نمی کند.

خانه های بتنی از نظر انرژی، مقاومت در برابر بادهای شدید و ضد نویز بودن بهتر از بسیاری از خانه های دیگر هستند و بتن بسیار بهتر از چوب و فولاد به کاهش نویز کمک می کند.