ویژگی‌های نئوپان، انواع درجات کیفی و کاربردهای خاص آن

امروزه استفاده از چوب طبیعی در ساخت تجهیزات چوبی به دلیل محدودیت در ابعاد و قیمت بالای چوب با چالش جدی مواجه شده است. ورق‌های مهندسی ساخته شده توسط انسان یکی از بهترین جایگزین‌ها برای آن هستند. از شناخته شده ترین ورق‌های مهندسی شده می‌توان از نئوپان و ام دی اف نام برد. استفاده از نئوپان به دلیل قیمت تمام شده کمتر، محبوبیت بیشتری در بین سازندگان تجهیزات چوبی ارزان قیمت دارد. در ادامه با ویژگی‌های نئوپان، انواع درجات کیفی و کاربردهای خاص آن بیشتر آشنا می‌شویم.

نئوپان چیست؟

ورق نئوپان از ترکیب ضایعات چوب خرده شده همراه با رزین تولید می‌شود. این ترکیب تحت دمای بالا تحت فشار شدید قرار گرفته و در نهایت با استفاده از دستگاه‌های پرس بزرگ به صورت ورق در می‌آید. ذرات چوب در لایه سطحی کوچکتر از خرده‌های لایه میانی هستند، بنابراین سطح نئوپان متراکم تر و فشرده تر از لایه میانی است. در نئوپان استاندارد، اوره فرمالدئید عمدتاً به عنوان چسب استفاده می‌شود. مقدار چسب در نئوپان 10 درصد است و بیشتر ورق‌های روکش شده در کلاس انتشار مواد سطحی M1 طبقه بندی می‌شوند. طبقه بندی مواد شامل محدودیت مشخص برای انتشار مواد داخلی و همچنین طبقه بندی آنها می‌باشد. کلاس M1 حاوی موادی است که دارای سخت گیرانه ترین استانداردها هستند.

از نظر خواص اصلی، نئوپان با چوب قابل مقایسه است. همچنین دارای مزایایی است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

• نئوپان همگن است و در جهات مختلف از استحکام یکسانی برخوردار است.
• دینامیک صفحه در جهت سطح صاف کوچک است.
• چگالی نئوپان بین 650 تا 750 کیلوگرم بر متر مکعب است، بنابراین به طور قابل توجهی سنگین تر از چوب اره شده است.

طقه بندی‌های کیفی نئوپان

نئوپان با توجه به ویژگی‌های متفاوتی که دارد، به هفت کلاس مختلف تقسیم می‌شود. اگر به لیست قیمت نئوپان با درجات کیفی مختلف در فروشگاه تهران چوب دقت کنید، مشاهده می‌کنید که کیفیت ورق تاثیر زیادی در تعیین قیمت نهایی آن دارد.

استانداردهای نئوپان الزامات کیفی را برای سطح تخته تعیین نمی‌کنند، اما سازندگان تخته‌ها را بر اساس شکل ظاهری به اشکال درجه A و B دسته بندی می‌کنند. عواملی که در تعیین کیفیت سطح باید در نظر گرفته شوند عبارتند از کیفیت پوشش، صافی و تمیزی سطح و عیوب لبه‌ها. در جدول زیر این کلاس‌ها و ویژگی‌هایشان را به تفکیک می‌بینید.

کلاس	کاربرد	درجه کیفی
P1	ورق‌های مورد استفاده در داخل ساختمان	یک
P2	ورق‌های مورد استفاده در ساخت مبلمان	یک
P3	ورق‌هایی که قابلیت تحمل بار بالایی ندارند اما در برابر رطوبت مقاوم تر از ورق نئوپان استاندارد هستند	دو
P4	مقاوم در برابر کشش	یک
P5	برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت کششی دارند. همچنین نسبت به تخته استاندارد در برابر رطوبت مقاوم‌تر است.	دو
P6	مورد استفاده در کف	یک
P7	برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر تنش شدید دارند. همچنین در برابر رطوبت مقاوم تر از ورق‌های استاندارد هستند	دو

ویژگی‌های کلاس‌های نئوپان بر اساس استاندارد پان-اروپایی SFS-EN 312 تعیین می‌شود. نئوپان استاندارد، نئوپان بدون روکش برای تولید و ساخت مبلمان است. مقاومت در برابر رطوبت نئوپان کلاس P3، P5 و P7 با استفاده از چسب تقویت شده ملامینه در تولید تخته به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

فروش نئوپان با ویژگی‌های خاص

ورق‌های خاص ساخته شده از نئوپان اساساً تخته‌هایی هستند که برای یک هدف به خصوص ساخته شده و بسته به کاربرد، به روش‌های مختلف پوشش داده شده و پردازش می‌شوند. می‌توان آن را با مواد سطحی مختلف مانند روکش، ملامین، لمینت، پلاستیک و کاغذ پوشش داد. معمولاً دو طرف تخته‌ها برای جلوگیری از تاب برداشتن روکش می‌شوند. تخته‌ها همچنین برای رنگ آمیزی از قبل آماده شده اند (در کارخانه پر شده یا با کاغذ پرایمر پوشانده شده اند). خواص مقاومت در برابر آتش نئوپان را می‌توان با استفاده از پرکننده آلکیدی یا روکش ملامینه بهبود بخشید.

تخته‌های روکش دار شده را می‌توان تقریباً در همان کاربردهای نئوپان استاندارد استفاده کرد. پوشش‌ها نه تنها خواص سطحی تخته را بهبود می‌بخشند، بلکه استحکام و دوام آن را نیز بهتر می‌کنند. رایج ترین نوع نئوپان روکش دار، ملامینه است. نئوپان با تیرهای مخروطی برای پوشش دیوار، سقف و کف در فضاهای داخلی استفاده می‌شود. برای نئوپان تیرچه ای که برای روکش دیوار و سقف استفاده می‌شود، رایج ترین اندازه تخته 600 × 2600 یا 2750 میلی متر و 1200 × 2600 یا 2750 میلی متر با ضخامت 12 میلی متر است.

رایج ترین کاربردهای نئوپان

از نظر مقاومت در برابر آتش، نئوپان عادی به راحتی قابل اشتعال هستند. نئوپان بدون پوشش می‌تواند الزامات درجه D-s2 و d2 را برآورده کند، در حالی که نئوپان پوشش داده شده (سطح صاف) می‌تواند الزامات درجه C-s2 و d1 را برآورده کند.

کف سازی

قبل از مونتاژ، تخته‌ها به مدت 5-7 روز تا حد امکان در شرایطی نزدیک به شرایط استفاده نهایی نگهداری می‌شوند. هنگام نصب تخته‌ها، دما و رطوبت نسبی در ساختمان باید نزدیک به شرایط استفاده در آینده باشد.

سطح داخلی تجهیزات

نئوپان به خوبی برای تکمیل داخلی سطوح دیوار و سقف که نیاز به رنگ آمیزی دارند، مناسب است. نئوپان‌های استاندارد به ضخامت‌های 10، 11، 12 میلی متر یا نئوپان با تیرهای زبانه ای و شیاری در ضلع‌های بلند بیشتر برای روکش دیوار و سقف استفاده می‌شوند. البته برای این نوع کاربرد مواردی وجود دارد که باید به آن توجه کنید:

استفاده از نئوپان در مکان‌های خشک داخلی با گرمایش توصیه می‌شود. با تغییر رطوبت نسبی هوای اطراف، میزان رطوبت نئوپان تغییر می‌کند. این باعث می‌شود که سطح آن تا حدودی متورم شود. در طراحی سازه‌های دیواری و نصب تابلوها باید به این نکته توجه شود. همچنین دیوارها یا سقف‌های نئوپانی که نیاز به رنگ آمیزی دارند باید دارای اتصالات قابل مشاهده باشند.

خرید نئوپان

هنگام خرید ورق نئوپان باید اطلاعات زیر در نظر گرفته شود:

• ضخامت
• ابعاد ورق
• شرکت تولیدکننده ورق
• برای خرید نئوپان ملامینه باید دقت کنید که از چه نوع پوششی استفاده شده است. بسته به نوع کاور، قیمت‌ها تفاوت چشمگیری با هم دارند.

انبارداری نئوپان

در طول حمل و نقل و ذخیره سازی، تخته‌ها در برابر رطوبت، خاک، تماس با زمین، افتادن و خراش محافظت می‌شوند. نئوپان‌ها رو به پایین روی یک سطح صاف قرار داده می‌شوند. در صورت لزوم می‌توان از چوب تقویتی در فواصل 0.5 متری استفاده کرد. قبل از مونتاژ، نئوپان‌ها باید به مدت 5-7 روز تا حد امکان نزدیک به شرایط رطوبت و دمای نهایی تهویه شوند. این مورد یکی از تفاوت‌های اساسی بین ورق mdf و نئوپان است. هنگام تهویه، تخته‌ها باید با استفاده از یک نوار جداکننده از یکدیگر جدا شوند و مثلاً روی دیوار چیده شوند.

نکات تکمیلی استفاده از نئوپان

• برای برش نئوپان بهتر است که از اره‌های برقی استفاده شود. با توجه به اینکه دانسیته این نوع ورق‌ها از چوب بیشتر است، برای بریدن آن‌ها با اره دستی باید انرژی بیشتری صرف کنید.
• برای اتصال نئوپان، باید از میخ و یا پیچ‌هایی استفاده کنید که طول آن حداقل 2 برابر ضخامت ورق باشد.
• نئوپان را می‌توان رنگ آمیزی، کاغذ دیواری یا لمینیت کرد. کلیه پوشش‌هایی که قابلیت استفاده روی چوب معمولی را دارند، برای پوششدهی نئوپان نیز مناسب هستند. اگر می‌خواهید رنگی صاف و یکدست روی آن ایجاد کنید، باید حتما روی ورق بتونه کاری انجام شود.
• اگر ورق‌ها خشک و غیرمتورم باشند، بسته به شرایط می‌توان از نئوپان استفاده مجدد کرد.
• از آنجایی که نئوپان عمدتاً از چوب طبیعی تولید شده است، می‌توان آن را با سوزاندن روی زمین (طبق قوانین محلی محیط زیست)، کمپوست کردن، بردن آن به محل دفن زباله یا سوزاندن با سایر مواد چوبی در دمای بالاتر از 800 درجه سانتی گراد از بین برد.
• لبه‌های قابل مشاهده نئوپان را می‌توان با نوارهای مخصوص ضد اصطکاک، روکش‌ها یا پارکت‌های چوبی نازک بلند پوشاند. بهترین روش استفاده از نوارهای پی وی سی است که در بازار به راحتی قابل خریداری هستند.

جمع بندی

با توجه به ظاهر نه چندان جذاب ورق‌های نئوپان خام، استفاده از آن در ظاهر وسایل چوبی تقریبا به صفر رسیده است. با این حال با توجه به قیمت بسیار پایین تر آن نسبت به ام دی اف، انتخابی مناسب برای داخل کمد و زیرسازی تجهیزات است. البته بعضی از سازندگان وسایل ارزان قیمت چوبی، همچنان ترجیح می‌دهند از نئوپان ملامینه در نما استفاده کنند. در نهایت علی رغم تمام معایبی که نئوپان نسبت به دیگر ورق‌های مهندسی شده دارد، همچنان قیمت پایین، تعیین کننده ترین عامل برای کاربرد فراوان آن است.

منبع: tehranchoob.com