تأسیسات ساختمان شامل چه مواردی است؟

یکی از بخش های کلیدی و حیاتی هر پروژه ساختمانی، اجرای تأسیسات آن است. حتی زیباترین و مقاوم ترین ساختمان ها، بدون تأسیسات مناسب، قابل سکونت و بهره برداری نخواهند بود. تأسیسات، زیرساخت هایی هستند که آسایش، ایمنی و کارایی یک ساختمان را تضمین می کنند. اما سؤال اصلی اینجاست: تأسیسات ساختمان شامل چه مواردی است؟ و چرا اجرای آن باید توسط یک شرکت ساختمانی مجرب انجام شود؟

در این مقاله، به بررسی کامل انواع تأسیسات در ساختمان، وظایف هر بخش، نکات مهم در اجرای آن و اهمیت سپردن پروژه به تیم متخصص می پردازیم.

---

تعریف تأسیسات ساختمان

تأسیسات ساختمان به مجموعه ای از سیستم های فنی و مهندسی گفته می شود که عملکرد ساختمان را از نظر تهویه، سرمایش و گرمایش، انتقال آب و فاضلاب، تأمین برق، ایمنی و رفاه، ممکن می سازد. اجرای صحیح و اصولی این سیستم ها نقش حیاتی در طول عمر مفید، بهره وری انرژی و آسایش ساکنان دارد.

تأسیسات ساختمانی به دو بخش اصلی تقسیم می شوند:

1. تأسیسات مکانیکی

2. تأسیسات الکتریکی (برقی)

در ادامه، هر بخش را به تفکیک توضیح می دهیم.

---

۱. تأسیسات مکانیکی ساختمان

تأسیسات مکانیکی شامل مجموعه ای از تجهیزات و لوله کشی هایی هستند که وظایف زیر را انجام می دهند:

الف) سیستم آب رسانی

• لوله کشی آب سرد و گرم بهداشتی

• نصب پمپ آب و مخزن ذخیره

• سیستم فشارشکن ها و بوسترپمپ ها برای ساختمان های بلند

• اجرای لوله های پلی اتیلن، پنج لایه یا مسی بر اساس نقشه اجرایی

ب) سیستم فاضلاب و تهویه فاضلاب

• لوله کشی فاضلاب آشپزخانه، حمام، سرویس ها

• هدایت به چاه یا شبکه فاضلاب شهری

• اجرای سیستم وِنت (تهویه فاضلاب) برای جلوگیری از ایجاد گاز و فشار در لوله ها

ج) سیستم گرمایش

• نصب پکیج، موتورخانه، یا سیستم گرمایش مرکزی

• اجرای لوله کشی رادیاتورها یا گرمایش از کف

• نصب دیگ بخار، منبع انبساط، مشعل و سایر اجزای موتورخانه

د) سیستم سرمایش

• اجرای چیلر، فن کویل، کولر آبی یا گازی

• لوله کشی عایق دار مسی

• اجرای سیستم تهویه مطبوع مرکزی در پروژه های بزرگ

ه) تهویه مطبوع

• نصب هواکش های سرویس بهداشتی، آشپزخانه و فضاهای بسته

• طراحی مسیر جریان هوا برای جلوگیری از رطوبت و آلودگی

• اجرای سیستم VAV یا VRF در پروژه های لوکس

و) سیستم آتش نشانی

• نصب سیستم های اسپرینکلر (آب پاش خودکار)

• اجرای رایزر خشک و تر

• تعبیه جعبه آتش نشانی، کپسول و شیر آتش نشانی

• اتصال به مخزن ذخیره اضطراری و پمپ آتش نشانی

---

۲. تأسیسات الکتریکی ساختمان

تأسیسات برقی در ساختمان نیز به اندازه مکانیکی اهمیت دارد. بدون آن، روشنایی، امنیت، ارتباطات و کنترل هیچ بخشی ممکن نخواهد بود.

الف) سیستم برق رسانی و روشنایی

• سیم کشی برق داخلی واحدها

• نصب کلید و پریز، فیوز، جعبه فیوز و تابلو برق

• طراحی روشنایی عمومی، اضطراری، راه پله، محوطه و فضای سبز

ب) سیستم برق اضطراری

• نصب ژنراتور برق اضطراری یا UPS

• تأمین برق بخش های حیاتی در هنگام قطع برق

• طراحی مدارهای مجزا برای سیستم های مهم

ج) سیستم اعلام و اطفا حریق

• نصب دتکتور دود، دتکتور حرارتی، شستی اعلام حریق

• تابلو کنترل مرکزی اعلام حریق

• اتصال به سیستم های صوتی و آژیر هشدار

د) سیستم تلفن و آیفون

• کابل کشی تلفن داخلی و خارجی

• نصب آیفون تصویری یا سیستم های هوشمند درب

• اجرای سیستم ارتباطی بین طبقات یا نگهبانی

ه) سیستم دوربین مدار بسته (CCTV)

• جانمایی و نصب دوربین ها

• کابل کشی و اتصال به DVR یا NVR

• طراحی سیستم مانیتورینگ امنیتی برای مجتمع ها

و) سیستم خانه هوشمند

• نورپردازی قابل کنترل با موبایل

• کنترل هوشمند پرده، تهویه، قفل ها، امنیت

• اجرای سیستم BMS (مدیریت هوشمند ساختمان) در پروژه های لوکس

---

اهمیت اجرای تأسیسات ساختمان توسط شرکت ساختمانی حرفه ای

اجرای تأسیسات یک پروژه پیچیده، حساس و نیازمند دقت بالا و دانش فنی به روز است. اگر این کار توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، ممکن است پیامدهایی مانند:

• نشتی در سیستم لوله کشی

• خرابی زودهنگام تجهیزات

• هدررفت انرژی

• مشکلات تهویه یا گرمایش/سرمایش

• نقص ایمنی در برابر آتش سوزی یا برق گرفتگی

ایجاد شود که جبران آن ها پرهزینه و زمان بر خواهد بود.

برای همین، توصیه می شود این بخش از پروژه را به یک شرکت ساختمانی معتبر و دارای تجربه کافی بسپارید. چنین شرکتی معمولاً دارای:

• مهندسین مکانیک و برق با پروانه نظام مهندسی

• تکنسین های آموزش دیده

• دسترسی به تجهیزات و متریال استاندارد

• تجربه پروژه های مشابه در ابعاد مختلف

• توانایی تهیه نقشه های اجرایی و شاپ دراوینگ

• کنترل کیفیت و تست های نهایی (QC)

می باشد.

---

ویژگی های یک اجرای استاندارد تأسیسات

اگر به دنبال اجرای حرفه ای تأسیسات هستید، حتماً به نکات زیر توجه کنید:

1. اجرای نقشه ها باید مطابق با ضوابط ملی ساختمان و تأیید نظام مهندسی باشد.

2. استفاده از متریال استاندارد و دارای تأییدیه فنی ضروری است.

3. لوله ها، کابل ها و مسیرهای عبور آن ها باید اصولی، منظم و قابل دسترسی باشند.

4. سیستم ها باید تست نهایی شوند (فشار تست، جریان کشی، عایق سنجی).

5. ایمنی حین اجرا و پس از بهره برداری باید رعایت شود.

---

نتیجه گیری

تأسیسات ساختمان، ستون فقرات یک پروژه ساختمانی به حساب می آید. از آب و برق گرفته تا تهویه و ایمنی، همه و همه به اجرای دقیق این بخش وابسته اند. اجرای تأسیسات ساختمان کاری نیست که به افراد غیرمتخصص یا پیمانکاران بی تجربه سپرده شود. همکاری با یک شرکت ساختمانی معتبر، تضمین کننده کیفیت، ایمنی و آسایش بلندمدت خواهد بود.

اگر در مرحله ساخت یا بازسازی ساختمان هستید و به دنبال تیمی متخصص برای اجرای تأسیسات هستید، انتخاب درست شما می تواند تفاوتی بزرگ در کیفیت نهایی ساختمان ایجاد کند. هوشمندانه انتخاب کنید.